Czujnik temperatury silnika to jeden z tych elementów, który – choć niewielki i często pomijany – odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jednostki napędowej. Jego głównym zadaniem jest przekazywanie informacji o aktualnej temperaturze płynu chłodzącego do sterownika silnika. Na podstawie tych danych komputer pokładowy reguluje skład mieszanki paliwowo-powietrznej, moment wtrysku paliwa, kąt wyprzedzenia zapłonu, a w nowszych pojazdach również działanie wentylatora chłodnicy i pracy układu EGR. Awarie tego czujnika mogą skutkować nie tylko błędnymi wskazaniami na desce rozdzielczej, ale przede wszystkim zaburzeniami w pracy silnika, wzrostem spalania, a w skrajnych przypadkach także przegrzaniem jednostki napędowej.
Jednym z najbardziej typowych objawów uszkodzonego czujnika temperatury jest błędne wskazanie temperatury silnika na wskaźniku w zestawie zegarów. Może to przyjmować różne formy – wskazówka utrzymuje się w jednej pozycji niezależnie od rzeczywistej temperatury, pokazuje wartość skrajnie niską lub skacze w sposób nielogiczny. W niektórych samochodach, gdzie wskaźnik temperatury jest cyfrowy, pojawić się może komunikat ostrzegawczy o błędzie lub nieprawidłowym odczycie. Brak reakcji wskazówki po uruchomieniu i rozgrzewaniu silnika to pierwszy znak, że warto przyjrzeć się pracy czujnika.
Drugim, bardziej odczuwalnym symptomem jest nierówna praca silnika po uruchomieniu – zwłaszcza na zimno. Czujnik temperatury przekazuje dane, na podstawie których sterownik decyduje o ilości paliwa potrzebnej do rozruchu. Jeśli podaje zaniżoną temperaturę, silnik może otrzymywać zbyt bogatą mieszankę, co skutkuje szarpaniem, kopceniem z rury wydechowej, a nawet trudnościami z utrzymaniem obrotów biegu jałowego. W przypadku zawyżonej temperatury jednostka może pracować zbyt ubogo, co objawia się trudnością w rozruchu, nierówną pracą lub nawet gaśnięciem zaraz po uruchomieniu.
Awarie czujnika temperatury bardzo często prowadzą również do zwiększonego zużycia paliwa. Wynika to z faktu, że sterownik, nie mając wiarygodnych danych o temperaturze, przyjmuje wartości awaryjne, które zazwyczaj oznaczają podawanie bogatszej mieszanki paliwowo-powietrznej. Szczególnie w silnikach benzynowych skutkuje to zauważalnym wzrostem spalania, który utrzymuje się nawet po rozgrzaniu jednostki, ponieważ komputer „myśli”, że silnik nadal jest zimny. W autach z instalacją gazową objawy te mogą być jeszcze bardziej nasilone, a sterownik może nawet blokować przełączenie na zasilanie LPG do czasu osiągnięcia rzekomo odpowiedniej temperatury.
Czujnik temperatury ma również wpływ na działanie wentylatora chłodnicy. Jeśli podaje błędne dane – na przykład zawyżoną temperaturę – wentylator może uruchamiać się zbyt wcześnie, a nawet pracować cały czas. W odwrotnej sytuacji, czyli przy zaniżonym odczycie, wentylator może w ogóle się nie włączyć, co prowadzi do przegrzania jednostki napędowej. W obu przypadkach skutki mogą być poważne – od irytującego hałasu aż po zatarcie silnika w wyniku braku odpowiedniego chłodzenia.
W nowoczesnych samochodach uszkodzony czujnik temperatury bardzo często wywołuje także zapalenie się kontrolki check engine. Diagnostyka komputerowa szybko pozwala namierzyć problem – błąd związany z temperaturą cieczy chłodzącej jest dość charakterystyczny i zwykle jednoznaczny. Warto jednak pamiętać, że w wielu pojazdach montowane są dwa osobne czujniki – jeden dla wskaźnika na desce rozdzielczej, a drugi dla sterownika silnika. Dlatego możliwe jest, że na zegarach wszystko wygląda poprawnie, ale ECU otrzymuje błędne dane, co skutkuje nieprawidłową pracą jednostki.
Podsumowując, objawy awarii czujnika temperatury mogą być zróżnicowane – od pozornie niewinnych wskazań na desce rozdzielczej, przez problemy z rozruchem i niestabilną pracę silnika, aż po wzrost spalania i przegrzewanie się układu chłodzenia. W razie podejrzenia usterki warto jak najszybciej przeprowadzić diagnostykę, która pozwoli jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć problem z czujnikiem. To niedrogi, ale bardzo ważny element, którego sprawność ma realny wpływ na pracę silnika i komfort jazdy – niezależnie od pory roku.
