Elektryczny hamulec postojowy, znany też jako EPB (Electric Parking Brake), to nowoczesne rozwiązanie zastępujące tradycyjny hamulec ręczny z dźwignią. Jego głównym zadaniem jest unieruchomienie pojazdu na postoju, ale w wielu autach pełni również dodatkowe funkcje, takie jak automatyczne zaciąganie po wyłączeniu silnika czy wspomaganie ruszania pod górę. Układ działa przy pomocy elektromechanicznych siłowników, które zaciskają tylne zaciski hamulcowe po naciśnięciu przycisku zamiast ciągnięcia dźwigni.
Jak działa elektryczny hamulec postojowy?
Po wciśnięciu przycisku na tunelu środkowym (zwykle z ikoną „P” lub hamulca) sterownik wysyła sygnał do siłowników elektrycznych zamontowanych w zaciskach hamulcowych lub do osobnego modułu z linkami. Te siłowniki mechanicznie zaciskają klocki hamulcowe na tarczy, blokując tylne koła. Przy zwolnieniu hamulca – np. przez wciśnięcie przycisku lub automatycznie po ruszeniu – siłowniki odpuszczają nacisk i koła są odblokowane.
W nowszych autach hamulec działa również automatycznie – zaciąga się po zgaszeniu silnika i zwalnia samoczynnie po ruszeniu, jeśli kierowca wciśnie pedał gazu lub sprzęgło. Często współpracuje z systemem Auto Hold, który podtrzymuje hamowanie na światłach i zwalnia po dodaniu gazu.
Kiedy może się zablokować?
Układ EPB może przestać działać poprawnie z powodu:
- awarii silniczka w zacisku,
- rozładowania lub awarii akumulatora,
- uszkodzenia przewodów elektrycznych lub modułu sterującego,
- korozji lub zatarcia mechanicznego elementu w zacisku,
- błędów w systemie elektronicznym (np. po wymianie akumulatora bez adaptacji).
W takiej sytuacji pojazd może zostać zablokowany na postoju, a na desce rozdzielczej pojawi się komunikat o błędzie hamulca postojowego.
Jak awaryjnie odblokować elektryczny hamulec postojowy?
To zależy od konstrukcji konkretnego pojazdu, ale istnieją trzy główne sposoby:
- Użycie awaryjnej procedury manualnego odblokowania
W niektórych autach (np. Mercedes, BMW, Renault) pod podłogą bagażnika lub przy zaciskach znajduje się mechaniczne pokrętło, śruba lub linka, którą można ręcznie odciągnąć. Zwykle wymaga to odpowiedniego klucza imbusowego lub nasadki. W instrukcji pojazdu powinna być opisana dokładna procedura – warto się z nią zapoznać wcześniej. - Zastosowanie komputera diagnostycznego
W samochodach bez opcji ręcznego odblokowania, awaryjne zwolnienie hamulca często możliwe jest tylko za pomocą interfejsu diagnostycznego OBD, który komunikuje się z modułem EPB i wysyła komendę do odblokowania. Tego typu narzędzia posiadają warsztaty lub mobilni mechanicy. - Podanie zewnętrznego zasilania do instalacji auta
Jeśli problemem jest rozładowany akumulator, wystarczy podłączyć drugie źródło zasilania – np. przez kable rozruchowe – by system miał energię potrzebną do odblokowania. Po podłączeniu i włączeniu zapłonu często można zwolnić EPB normalnie, przyciskiem.
Uwaga praktyczna
Niektóre modele – np. Fordy, niektóre grupy VAG (Volkswagen, Audi, Skoda, Seat) – mają funkcję serwisową EPB, którą trzeba aktywować przed wymianą klocków lub naprawą układu hamulcowego. Bez jej uruchomienia siłowniki pozostają zablokowane i mogą się uszkodzić przy próbie cofnięcia tłoczków.
Elektryczny hamulec postojowy działa dzięki siłownikom sterowanym elektronicznie, które zaciskają tylny układ hamulcowy. Jego awaria najczęściej objawia się brakiem reakcji na przycisk i komunikatem błędu. W razie potrzeby można awaryjnie go odblokować poprzez ręczny mechanizm awaryjny, komputer diagnostyczny lub podanie zasilania z zewnętrznego źródła. Warto znać procedurę awaryjną dla swojego modelu auta, bo może się okazać niezbędna w kryzysowej sytuacji – zwłaszcza zimą lub na wyjeździe.
