Sprawdzanie poziomu oleju w automatycznej skrzyni biegów to czynność, która może wydawać się prosta, ale w praktyce bywa znacznie bardziej wymagająca niż w przypadku silnika. W wielu nowoczesnych samochodach producenci całkowicie zrezygnowali z bagnetu do samodzielnej kontroli, a procedura sprawdzenia wymaga odpowiednich narzędzi, temperatury pracy i nawet użycia komputera diagnostycznego. Mimo to warto wiedzieć, jak przebiega taki proces, bo poziom oleju w skrzyni ma kluczowe znaczenie dla jej prawidłowego działania i trwałości.
Zacznijmy od podstaw. Olej w skrzyni automatycznej pełni nie tylko funkcję smarującą, ale też odpowiada za przekazywanie ciśnienia hydraulicznego, działanie sprzęgieł, chłodzenie oraz uszczelnianie całego układu. Zbyt niski poziom płynu oznacza ryzyko zapowietrzenia kanałów olejowych, ślizganie się biegów i przyspieszone zużycie podzespołów. Z kolei nadmiar może prowadzić do spieniania się oleju, co również zakłóca prawidłową pracę zaworów i siłowników.
W samochodach starszej generacji, wyposażonych w klasyczny bagnet do pomiaru poziomu ATF (Automatic Transmission Fluid), procedura jest dość prosta. Auto powinno być rozgrzane do temperatury roboczej, najlepiej po krótkiej przejażdżce. Następnie, na włączonym silniku i w pozycji „P” lub „N”, należy wyjąć bagnet, przetrzeć go, włożyć ponownie i jeszcze raz wyjąć, by odczytać poziom oleju. Poziom powinien mieścić się między oznaczeniami „MIN” a „MAX”. Niektóre bagnety mają także zaznaczoną temperaturę, przy której należy wykonywać pomiar – najczęściej około osiemdziesięciu stopni Celsjusza.
W nowszych konstrukcjach, które nie posiadają bagnetu, sprawdzenie poziomu wymaga już dostępu od spodu pojazdu. W takich skrzyniach montowany jest korek kontrolny, umieszczony zazwyczaj w bocznej części miski olejowej lub w specjalnym kanale rewizyjnym. W tym przypadku samochód musi być ustawiony idealnie poziomo, silnik powinien pracować, a temperatura oleju osiągnąć wartość roboczą. Po odkręceniu korka nadmiar oleju powinien delikatnie wypłynąć cienkim strumieniem – jeśli nic nie wypływa, oznacza to zbyt niski poziom.
Jeszcze bardziej zaawansowane modele wymagają podłączenia do komputera diagnostycznego, który odczytuje dokładną temperaturę oleju w czasie rzeczywistym. W niektórych skrzyniach pomiar musi być wykonany w określonym zakresie temperatur – np. między czterdziestoma a pięćdziesięcioma stopniami Celsjusza – co pozwala komputerowi określić, czy poziom oleju jest zgodny z fabryczną specyfikacją. Bez odpowiedniego narzędzia diagnostycznego trudno w takim przypadku uzyskać wiarygodny pomiar.
Ważne jest również, by nigdy nie dolewać oleju „na oko”, zwłaszcza w skrzyniach, które nie mają klasycznego bagnetu. Użycie niewłaściwego typu płynu przekładniowego, nawet w niewielkiej ilości, może spowodować nieprawidłowe działanie zaworów i prowadzić do kosztownej naprawy. Olej należy zawsze dobierać zgodnie z oznaczeniem producenta – zarówno pod względem lepkości, jak i specyfikacji chemicznej.
Podsumowując – sprawdzenie poziomu oleju w automatycznej skrzyni biegów to czynność, która może wymagać nie tylko odpowiedniej wiedzy, ale też dostępu do kanału, podnośnika i urządzenia diagnostycznego. W autach starszego typu bywa prosta, ale w nowoczesnych pojazdach często powinna być wykonywana przez serwis. Regularna kontrola i utrzymanie prawidłowego poziomu płynu przekładniowego to jeden z podstawowych warunków bezawaryjnej pracy skrzyni i komfortowej, płynnej jazdy.
