Współczesne automatyczne skrzynie biegów to układy niezwykle złożone, w których mechanika ściśle współpracuje z elektroniką. Właściwe działanie przekładni opiera się nie tylko na sprawnych elementach mechanicznych i odpowiednim ciśnieniu oleju, lecz także na dokładnych danych dostarczanych przez różnorodne czujniki. Gdy którykolwiek z tych czujników ulegnie awarii, cały układ sterowania skrzynią może zostać zakłócony, a samochód może przestać działać prawidłowo. Zdarza się nawet, że skrzynia całkowicie odmawia współpracy, mimo że jej wnętrze pozostaje w pełni sprawne.
Jednym z kluczowych czujników w układzie automatycznej skrzyni biegów jest czujnik położenia dźwigni zmiany biegów. To on informuje sterownik, w jakiej pozycji znajduje się wybierak – czy kierowca ustawił tryb jazdy do przodu, wsteczny, neutralny czy parkingowy. Jeśli czujnik ten nie działa prawidłowo lub podaje błędne sygnały, sterownik może zablokować możliwość załączenia napędu. Samochód nie ruszy z miejsca, a na desce rozdzielczej może pojawić się kontrolka informująca o błędzie układu skrzyni.
Kolejnym istotnym elementem jest czujnik prędkości wału wejściowego lub wyjściowego. To właśnie on mierzy, z jaką prędkością obracają się kluczowe elementy przekładni. Na podstawie tych danych sterownik decyduje, kiedy zmienić bieg, a także weryfikuje, czy przekładnia działa zgodnie z oczekiwaniami. Uszkodzony czujnik prędkości może powodować opóźnienia w zmianie przełożeń, nieoczekiwane szarpnięcia lub całkowite zablokowanie pracy skrzyni. Zdarza się, że sterownik przechodzi w tryb awaryjny i pozwala jedynie na jazdę w jednym biegu, najczęściej drugim lub trzecim.
Nie bez znaczenia pozostaje również czujnik temperatury oleju przekładniowego. Gdy temperatura płynu przekracza dopuszczalne wartości, sterownik ogranicza pracę skrzyni, by zapobiec uszkodzeniom. Jeśli jednak czujnik jest niesprawny i podaje fałszywie zawyżone wartości, sterownik może błędnie zinterpretować sytuację jako przegrzanie, mimo że w rzeczywistości wszystko działa prawidłowo. Wówczas skrzynia przestaje zmieniać biegi lub działa z opóźnieniem.
W niektórych modelach samochodów czujniki zewnętrzne, takie jak położenie pedału gazu, kąta skrętu kierownicy czy obciążenia pojazdu, również wpływają na pracę skrzyni. Jeśli któryś z nich przestanie działać poprawnie, może to pośrednio zakłócić logikę zmiany biegów. Skrzynia może wówczas zbyt długo utrzymywać dany bieg, nie redukować na czas lub wręcz odmówić działania, uznając, że warunki do zmiany przełożenia są nieprawidłowe.
Diagnoza uszkodzonego czujnika zwykle wymaga podłączenia pojazdu do komputera diagnostycznego. W systemie sterownika zapisują się kody błędów, które pozwalają zidentyfikować źródło problemu. W niektórych przypadkach wystarczy wymienić jeden czujnik, by całkowicie przywrócić sprawność skrzyni. Niestety, objawy usterki czujnika bywają bardzo podobne do poważniejszych awarii mechanicznych, dlatego ważna jest prawidłowa interpretacja sygnałów i dokładna diagnostyka.
Podsumowując, automatyczna skrzynia biegów może przestać działać prawidłowo, a nawet całkowicie odmówić współpracy, z powodu uszkodzenia jednego z czujników. Choć same elementy mechaniczne mogą być w idealnym stanie, błędne dane z czujników powodują zakłócenia w pracy sterownika, który z kolei podejmuje decyzje prowadzące do trybu awaryjnego lub braku możliwości jazdy. Dlatego w przypadku problemów ze skrzynią warto zawsze rozpocząć diagnozę od układu elektronicznego i nie zakładać od razu najgorszego scenariusza.
