Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk, które może zaobserwować kierowca podczas jazdy autem z automatyczną skrzynią biegów, jest nagły, niekontrolowany wzrost obrotów silnika. Taki objaw, szczególnie gdy nie towarzyszy mu proporcjonalne przyspieszenie pojazdu, często wzbudza uzasadnione podejrzenie, że coś dzieje się nieprawidłowo w układzie napędowym. Wbrew pozorom, nie zawsze jest to problem z silnikiem. W wielu przypadkach źródłem kłopotów okazuje się automatyczna skrzynia biegów, która w wyniku usterki przestaje właściwie przekazywać moment obrotowy na koła.
Typowy scenariusz wygląda następująco: podczas spokojnej jazdy kierowca wciska pedał przyspieszenia, silnik błyskawicznie wchodzi na wysokie obroty, ale samochód nie przyspiesza w takim tempie, jakiego można by się spodziewać. Zdarza się, że reakcja pojazdu jest opóźniona, a wrażenie przypomina jazdę na zbyt niskim biegu w aucie z manualną skrzynią, kiedy sprzęgło zaczyna się ślizgać. Tego rodzaju zachowanie jest często pierwszym sygnałem, że w przekładni automatycznej dochodzi do nieprawidłowości.
Nagły wzrost obrotów bez równoczesnego przyspieszenia może świadczyć o poślizgu sprzęgieł wewnątrz skrzyni. W klasycznych przekładniach hydrokinetycznych elementy cierne odpowiadające za załączanie biegów mogą ulec zużyciu, szczególnie jeśli pojazd był użytkowany w sposób dynamiczny lub zaniedbywano regularną wymianę oleju przekładniowego. W takich przypadkach siła docisku sprzęgieł jest niewystarczająca, by skutecznie przenieść moment obrotowy, co skutkuje stratami energii i zjawiskiem ślizgania się biegów. W efekcie silnik pracuje na wyższych obrotach, ale nie przekłada się to bezpośrednio na ruch pojazdu.
W skrzyniach dwusprzęgłowych problem może wynikać z przeciążenia lub nierównomiernego zużycia jednego ze sprzęgieł. Gdy sterownik próbuje załączyć bieg, ale sprzęgło nie jest w stanie odpowiednio zareagować, układ kompensuje sytuację poprzez utrzymywanie wyższych obrotów. Dodatkowo może pojawić się opóźnienie w redukcji przełożeń lub nieprawidłowa kolejność ich zmiany. Objawy te bywają szczególnie zauważalne podczas jazdy w korku, manewrowania na parkingu lub nagłego przyspieszania przy niewielkiej prędkości.
Inną możliwą przyczyną nagłego wzrostu obrotów jest usterka konwertera momentu obrotowego. W przypadku jego wewnętrznego uszkodzenia lub rozszczelnienia może dojść do sytuacji, w której moment obrotowy nie jest odpowiednio wzmacniany i przekazywany do skrzyni. Skutkiem jest efekt przypominający jazdę na biegu jałowym, mimo że skrzynia znajduje się w pozycji jazdy. Silnik pracuje z większym wysiłkiem, obroty gwałtownie rosną, a pojazd porusza się wolno lub wcale nie reaguje.
Nie można również wykluczyć problemów z elektroniką skrzyni. Wadliwe czujniki położenia wału, błędne dane z pedału przyspieszenia lub uszkodzenia mechatroniki mogą powodować błędną interpretację sytuacji drogowej i nieadekwatne reakcje skrzyni. W niektórych przypadkach sterownik próbuje utrzymać bieg dłużej niż powinien, prowadząc do przeciągnięcia obrotów silnika i uczucia braku mocy. Taka sytuacja może skutkować przejściem skrzyni w tryb awaryjny, co dodatkowo ogranicza jej funkcjonalność.
Choć wrażenie nagłego wzrostu obrotów może być chwilowe i sporadyczne, nie należy go ignorować. To objaw, który w wielu przypadkach zapowiada poważniejsze problemy techniczne. Jeżeli takie zachowanie pojawia się regularnie, najlepiej jak najszybciej przeprowadzić diagnostykę skrzyni biegów. Kluczowe będzie sprawdzenie ciśnienia w układzie hydraulicznym, kondycji oleju, odczytanie błędów zapisanych w sterowniku oraz ocena stanu elementów ciernych. Wczesne wykrycie przyczyny pozwala ograniczyć koszty naprawy i uniknąć pogłębienia się usterki.
Nagły wzrost obrotów to więc objaw, który zdecydowanie warto potraktować poważnie. Może on sygnalizować zużycie sprzęgieł, usterkę konwertera, problemy z elektroniką lub niedostateczne ciśnienie w układzie hydraulicznym. W każdym przypadku jego pojawienie się powinno być impulsem do działania, zanim z pozornie drobnej usterki rozwinie się poważna awaria całej przekładni.
