Współczesne samochody są wyposażone w rozbudowane układy elektroniczne, które współdziałają ze sobą w czasie rzeczywistym, aby zapewnić kierowcy możliwie najwyższy komfort i bezpieczeństwo. Jednym z kluczowych elementów takiego systemu jest układ zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania, znany powszechnie jako ABS. Choć jego zadaniem jest wspomaganie układu hamulcowego, to w wielu pojazdach pozostaje on ściśle zintegrowany z działaniem automatycznej skrzyni biegów. To prowadzi do pytania, które często zadają kierowcy w przypadku wystąpienia usterki – czy można dalej jeździć samochodem z automatyczną skrzynią, gdy system ABS przestaje działać?
Odpowiedź na to pytanie zależy od konstrukcji danego pojazdu, a dokładniej – od stopnia powiązania układu ABS ze sterownikiem skrzyni biegów. W starszych konstrukcjach, gdzie automatyczna skrzynia nie współpracuje z systemami kontroli trakcji ani stabilizacji toru jazdy, awaria ABS może nie wpłynąć bezpośrednio na działanie przekładni. Skrzynia nadal będzie wykonywać swoje zadania, choć samochód utraci ważną funkcję poprawiającą bezpieczeństwo przy gwałtownym hamowaniu. Jednak w nowszych pojazdach, gdzie ABS pełni również funkcję dostarczania danych do innych układów, sytuacja staje się bardziej skomplikowana.
W nowoczesnych samochodach dane z czujników ABS są wykorzystywane przez sterownik skrzyni biegów do oceny aktualnych warunków jazdy. Informacje o prędkości obrotowej poszczególnych kół pomagają w podejmowaniu decyzji o momencie redukcji lub zmiany przełożenia, szczególnie podczas hamowania silnikiem lub w trakcie nagłej utraty przyczepności. W przypadku awarii ABS, skrzynia automatyczna może stracić część tych danych i przejść w tryb awaryjny, ograniczając funkcjonalność do jednego biegu lub uniemożliwiając zmianę przełożeń. W takich przypadkach na desce rozdzielczej pojawia się kontrolka ostrzegawcza, a kierowca zauważa wyraźny spadek komfortu jazdy.
Co więcej, niektóre pojazdy całkowicie blokują działanie automatycznej skrzyni w sytuacji, gdy system ABS przestaje funkcjonować. Wynika to z założeń konstrukcyjnych mających chronić przekładnię przed uszkodzeniem, gdy brakuje informacji niezbędnych do jej bezpiecznego działania. Przykładem może być sytuacja, w której komputer nie wie, z jaką prędkością obracają się koła, a co za tym idzie – nie może określić, czy zmiana biegu nie spowoduje utraty przyczepności lub uszkodzenia układu napędowego.
Zdarza się również, że użytkownik bagatelizuje świecącą się kontrolkę ABS, uznając ją wyłącznie za problem układu hamulcowego, podczas gdy w rzeczywistości dochodzi do szerszych zaburzeń w działaniu systemów pojazdu. Niektóre modele samochodów mogą dodatkowo wyłączyć funkcje wspomagania ruszania pod górę, kontroli zjazdu ze wzniesienia lub układów odpowiedzialnych za adaptacyjną pracę skrzyni w trybach sportowych lub zimowych. To wszystko składa się na wyraźne pogorszenie właściwości jezdnych, nawet jeśli sama skrzynia nadal mechanicznie działa poprawnie.
Pod względem technicznym jazda z niesprawnym systemem ABS nie musi od razu doprowadzić do awarii automatu, ale stanowi realne zagrożenie dla dalszego użytkowania pojazdu i może prowadzić do nieprzewidywalnych zachowań skrzyni w krytycznych momentach. Należy również pamiętać, że nieprawidłowe działanie układu ABS wpływa negatywnie na działanie innych systemów wspomagających, co w połączeniu z ograniczoną pracą skrzyni może znacząco zwiększyć ryzyko wypadku.
Z punktu widzenia eksploatacyjnego najlepszym rozwiązaniem jest jak najszybsze usunięcie usterki systemu ABS, zanim doprowadzi ona do wtórnych problemów w układzie napędowym. Nawet jeśli pojazd nadal porusza się sprawnie, to ograniczona funkcjonalność skrzyni, brak pełnej kontroli nad zmianą przełożeń i potencjalne wprowadzenie trybu awaryjnego znacznie pogarszają komfort jazdy i mogą doprowadzić do uszkodzenia skrzyni w dłuższej perspektywie.
Podsumowując, teoretycznie możliwe jest korzystanie z automatycznej skrzyni biegów w pojeździe z niesprawnym ABS, ale w praktyce niesie to poważne ryzyko. Nowoczesne pojazdy wymagają pełnej współpracy systemów elektronicznych, a brak jednego z nich, nawet tak z pozoru odrębnego jak ABS, może znacząco zaburzyć działanie innych układów, w tym również automatycznej przekładni. Dlatego każda usterka systemu ABS powinna być traktowana priorytetowo i usuwana niezwłocznie, zanim wpłynie na bezpieczeństwo jazdy i trwałość pojazdu.
