Choć nowoczesne automatyczne skrzynie biegów uchodzą za układy precyzyjne i niezawodne, nie są one pozbawione ograniczeń. W codziennej eksploatacji zdarzają się sytuacje, które mogą przypominać „pomyłkę” przekładni, czyli nieoczekiwane zachowanie w momencie zmiany biegu. Takie zjawiska wzbudzają niepokój wśród kierowców, którzy przyzwyczaili się do płynnej, przewidywalnej pracy automatu. W rzeczywistości to, co użytkownik odbiera jako błąd skrzyni, często wynika z określonych uwarunkowań technicznych lub usterek, które nie są od razu widoczne.
Pierwszym przykładem takiej sytuacji jest nieoczekiwana zmiana biegu w momencie przyspieszania lub zwalniania. Pojazd zamiast kontynuować jazdę na aktualnym przełożeniu, przełącza się na wyższy lub niższy bieg w sposób, który wydaje się nieadekwatny do warunków jazdy. Taki efekt może mieć związek z błędną interpretacją sygnałów przez sterownik skrzyni. W układzie automatycznym komputer analizuje dane z wielu czujników, między innymi prędkości obrotowej silnika, położenia pedału gazu, obciążenia pojazdu i kąta nachylenia drogi. Jeżeli którykolwiek z tych sygnałów jest zakłócony lub niedokładny, skrzynia podejmuje decyzje, które kierowca uzna za nielogiczne.
Zdarza się także, że skrzynia wybiera nieodpowiedni bieg przy manewrowaniu, na przykład w trakcie parkowania lub powolnego toczenia się w korku. W tych warunkach automat powinien operować głównie na pierwszym biegu lub pozostawać w stanie spoczynku. Jeśli jednak następuje przeskok na wyższe przełożenie, a następnie gwałtowna redukcja, może to powodować szarpnięcia lub opóźnienia w reakcji. Przyczyną takiego zachowania może być uszkodzenie czujników prędkości, nieprawidłowa kalibracja mechatroniki albo zużycie elektrozaworów odpowiedzialnych za sterowanie ciśnieniem.
Kolejnym objawem mogącym sugerować „pomyłkę” skrzyni jest sytuacja, w której skrzynia przez chwilę nie reaguje na polecenie zmiany biegu, po czym gwałtownie wykonuje przełączenie z opóźnieniem. Takie zjawisko najczęściej obserwuje się przy dynamicznym przyspieszaniu lub redukcji przy dużym obciążeniu. Problem może leżeć w zbyt wolnym działaniu elektrozaworów, przeciążeniu układu hydraulicznego albo zanieczyszczeniu oleju przekładniowego. Jeśli do tego dochodzi nieregularnie, trudno jednoznacznie określić przyczynę bez diagnostyki komputerowej.
Szczególnie niepokojącym objawem jest sytuacja, w której skrzynia zmienia bieg w sposób niespójny – na przykład przeskakuje dwa biegi naraz, nie trzyma danego przełożenia albo zmienia biegi przy niskich obrotach mimo dużego obciążenia. Takie przypadki są zwykle wynikiem uszkodzenia sterownika, błędnych map przełożeń lub zużycia elementów ciernych. W skrzyniach adaptacyjnych, które uczą się stylu jazdy kierowcy, nieprawidłowe zapamiętanie profilu może również prowadzić do mylnych decyzji skrzyni. Wówczas zalecane jest przeprowadzenie resetu adaptacji i ponowna kalibracja.
Nie można także wykluczyć problemów mechanicznych. Jeżeli jeden z biegów w skrzyni uległ uszkodzeniu, komputer może próbować go ominąć i operować tylko na dostępnych przełożeniach. Może to prowadzić do nietypowego zachowania, które kierowca interpretuje jako błąd systemu. Jednak w rzeczywistości jest to awaryjna reakcja mająca na celu utrzymanie minimalnej sprawności napędu.
Warto pamiętać, że skrzynia automatyczna działa w oparciu o bardzo złożony zestaw zależności, których interpretacja zależy od kondycji całego pojazdu. Czasem zachowanie przekładni nie wynika bezpośrednio z jej uszkodzenia, ale z błędów w innych systemach, takich jak przepustnica, czujnik masowego przepływu powietrza, układ hamulcowy czy systemy wspomagające jazdę. Nawet zużyte koła, nierówny rozkład masy lub usterka tempomatu mogą wpływać na sposób, w jaki skrzynia wybiera przełożenia.
Podsumowując, automatyczna skrzynia biegów może sprawiać wrażenie, że popełnia błędy przy zmianie biegów. Choć fizycznie nie popełnia ich w sposób losowy, to w wyniku zakłóceń w danych wejściowych, problemów mechanicznych lub adaptacyjnych potrafi zachowywać się w sposób nieprzewidywalny. Taka „pomyłka” nie zawsze musi oznaczać poważną awarię, ale zawsze wymaga uważnej obserwacji, a w razie potrzeby także wizyty w serwisie. Świadomość możliwych przyczyn i mechanizmów działania przekładni pomaga ocenić, czy mamy do czynienia z początkiem problemu, czy jedynie ze specyfiką danego układu.
