Silniki wysokoprężne, zwłaszcza te stosowane w samochodach osobowych i dostawczych o większej masie, charakteryzują się wysokim momentem obrotowym dostępnym przy niskich obrotach. To cecha, która z jednej strony wpływa korzystnie na ekonomię jazdy, ale z drugiej stanowi poważne wyzwanie dla układu przeniesienia napędu, w tym także dla skrzyni biegów. Właściwy dobór przekładni automatycznej do silnika diesla o dużym momencie ma kluczowe znaczenie dla trwałości, komfortu jazdy oraz efektywności układu napędowego.
Najlepiej z jednostkami wysokoprężnymi współpracują klasyczne skrzynie automatyczne z konwerterem momentu obrotowego. To rozwiązanie, które dzięki swojej elastyczności doskonale radzi sobie z dużym obciążeniem, umożliwiając płynne ruszanie oraz przenoszenie napędu nawet w trudnych warunkach drogowych. Konwerter działa jak amortyzator – tłumi nagłe zmiany obciążenia i przeciwdziała szarpnięciom, które mogłyby powstać przy gwałtownym wzroście momentu silnika. W nowoczesnych konstrukcjach, dzięki zastosowaniu blokady konwertera, udaje się połączyć komfort z efektywnością – układ działa płynnie, ale bez strat mocy przy jeździe ze stałą prędkością.
Drugim typem skrzyń, które dobrze radzą sobie z momentem diesla, są nowoczesne skrzynie dwusprzęgłowe z mokrymi sprzęgłami. Choć są one bardziej złożone i wymagają większej precyzji w serwisie, to ich konstrukcja pozwala na szybkie i bezstratne przeniesienie momentu obrotowego przy jednoczesnym zachowaniu dynamiki jazdy. Mokre sprzęgła są chłodzone olejem, dzięki czemu lepiej znoszą intensywne użytkowanie i przeciążenia typowe dla diesla. Skrzynie tego typu stosuje się głównie w nowoczesnych samochodach o wyższych osiągach i masie, gdzie liczy się zarówno sprawność, jak i szybkość zmiany biegów.
Mniej popularnym, ale wciąż spotykanym rozwiązaniem, są skrzynie bezstopniowe, jednak w przypadku diesli ich zastosowanie jest ograniczone. CVT nie najlepiej radzą sobie z wysokim momentem obrotowym i dużymi przeciążeniami, dlatego najczęściej wykorzystywane są w mniejszych autach z małymi silnikami. W połączeniu z dużym dieslem przekładnie tego typu wykazują się gorszą trwałością oraz podatnością na przegrzewanie, dlatego producenci coraz rzadziej sięgają po takie zestawienie.
Oprócz samego typu skrzyni bardzo ważna jest jej konstrukcja i zastosowane komponenty. Najlepsze efekty osiągają przekładnie wielobiegowe, na przykład ośmiobiegowe lub dziewięciobiegowe, które pozwalają lepiej rozłożyć moment obrotowy na poszczególne przełożenia i utrzymać silnik w optymalnym zakresie pracy. Wiodącymi producentami takich skrzyń są firmy znane z jakości i wytrzymałości, jak ZF czy Aisin. Ich produkty można znaleźć w wielu autach klasy średniej i wyższej, gdzie konieczna jest wysoka odporność na moment napędowy rzędu kilkuset niutonometrów.
Warto również podkreślić, że sama skrzynia to nie wszystko – równie ważna jest jej kalibracja. Nawet najlepszy automat może źle współpracować z dieslem, jeśli nie jest odpowiednio zestrojony z oprogramowaniem silnika. Dobrze dopasowana mapa zmiany biegów pozwala uniknąć niepotrzebnego przeciążania przekładni i zapewnia płynność pracy przy minimalnym zużyciu komponentów.
Zatem klasyczne automaty z konwerterem oraz dwusprzęgłowe skrzynie mokre to obecnie najlepsze rozwiązania dla diesli o wysokim momencie obrotowym. Kluczem do sukcesu jest jednak nie tylko typ skrzyni, ale również jakość jej wykonania, chłodzenia i oprogramowania sterującego, które razem decydują o finalnym komforcie, trwałości i efektywności jazdy.
