Tarcze cierne to jeden z kluczowych elementów automatycznej skrzyni biegów, odpowiedzialny za płynne przenoszenie momentu obrotowego oraz załączanie i rozłączanie kolejnych przełożeń. Pracują w warunkach ogromnych obciążeń, stale narażone na wysoką temperaturę, zmienne ciśnienie oleju oraz tarcie mechaniczne. Ich zużycie to proces naturalny, jednak zignorowanie jego objawów może prowadzić do poważnych uszkodzeń całej przekładni. Dlatego umiejętność rozpoznania pierwszych symptomów zużycia tarcz ciernych jest niezwykle cenna dla każdego użytkownika samochodu z automatem.
Najbardziej charakterystycznym objawem zużycia tarcz ciernych jest ślizganie się skrzyni podczas przyspieszania. Kierowca wciska pedał gazu, obroty silnika rosną, ale auto nie przyspiesza w proporcjonalny sposób. Ten efekt przypomina jazdę na śliskiej nawierzchni lub z uszkodzonym sprzęgłem w skrzyni ręcznej. Powodem jest brak wystarczającego tarcia pomiędzy tarczami, które nie są w stanie efektywnie przenieść siły napędowej.
Innym sygnałem są odczuwalne szarpnięcia i uderzenia przy zmianie biegów. W zdrowej skrzyni proces ten jest niemal niezauważalny, a każdy bieg wchodzi płynnie. Gdy jednak tarcze cierne są zużyte, przekładnia ma trudność z precyzyjnym dopasowaniem obrotów, co skutkuje gwałtownym załączaniem przełożeń. Takie zjawiska występują szczególnie przy niskich prędkościach lub podczas jazdy w korkach, gdzie skrzynia często pracuje w trybie pierwszego i drugiego biegu.
W niektórych przypadkach zużycie tarcz objawia się poprzez wydłużony czas reakcji skrzyni. Zmiana biegu następuje z opóźnieniem, jakby komputer skrzyni musiał się „zastanowić”, zanim wykona daną operację. To efekt braku odpowiedniego poślizgu kontrolowanego pomiędzy tarczami, który pozwala skrzyni płynnie przechodzić z jednego biegu na drugi.
Kolejnym objawem może być przegrzewanie się oleju przekładniowego. Tarcze cierne generują większe opory podczas pracy, co skutkuje podwyższoną temperaturą cieczy roboczej. Jeśli układ chłodzenia oleju nie jest w stanie skutecznie odprowadzić ciepła, może dojść do pogorszenia właściwości smarnych, a tym samym do jeszcze szybszego zużywania się elementów wewnętrznych.
Nie bez znaczenia są także hałasy, które pojawiają się podczas pracy skrzyni. Zużyte tarcze mogą wydawać charakterystyczne zgrzyty, jęki lub metaliczne stuki, szczególnie przy nagłym ruszaniu lub zmianie kierunku jazdy. Choć odgłosy te bywają trudne do jednoznacznego zdiagnozowania bez demontażu skrzyni, to jednak w połączeniu z innymi objawami mogą być ważnym sygnałem alarmowym.
Na koniec warto wspomnieć o zapachu spalonego oleju przekładniowego. Jeżeli tarcze cierne ulegają nadmiernemu ścieraniu, generują wysoką temperaturę, która może prowadzić do przegrzewania się oleju. Zapach spalenizny po otwarciu maski lub bagnetu kontrolnego oleju to wyraźny sygnał, że coś w skrzyni dzieje się nieprawidłowo i wymaga pilnej interwencji.
Podsumowując – objawy zużycia tarcz ciernych w automatycznej skrzyni biegów to przede wszystkim ślizganie się biegów, szarpnięcia, opóźnione reakcje, podwyższona temperatura oleju oraz nietypowe odgłosy. Ignorowanie tych sygnałów może doprowadzić do całkowitej awarii przekładni i konieczności kosztownej regeneracji. Wczesna diagnostyka i odpowiednia reakcja pozwalają przedłużyć życie skrzyni i uniknąć niespodziewanych wydatków.
