Pompa wspomagania to jeden z kluczowych elementów układu kierowniczego, który odpowiada za zapewnienie odpowiedniego ciśnienia w systemie i ułatwia manewrowanie pojazdem. W autach z hydraulicznym lub elektrohydraulicznym wspomaganiem, jej prawidłowa praca przekłada się bezpośrednio na komfort i bezpieczeństwo jazdy. Niestety, pompa – jak każdy element eksploatacyjny – może ulec zużyciu, a pierwsze objawy tego procesu kierowca zazwyczaj usłyszy. Dźwięki wydawane przez niesprawną pompę bywają bardzo charakterystyczne, dlatego warto wiedzieć, na co zwracać uwagę, zanim dojdzie do poważnej awarii.
Jednym z pierwszych objawów zużycia pompy wspomagania jest wyraźne wycie, pojawiające się podczas skręcania kierownicą. Ten dźwięk, przypominający ciche zawycie, pojawia się najczęściej przy maksymalnych wychyleniach kół – czyli gdy kierownica jest skręcona do końca. Z czasem jednak może być słyszalny już przy zwykłych manewrach lub nawet podczas jazdy na wprost, jeśli obciążenie układu jest wyższe niż normalnie. Wycie to efekt wewnętrznego oporu w pompie – może pochodzić od zużytych łożysk, zatartego wirnika lub nieszczelności powodującej spadek ciśnienia.
Innym sygnałem ostrzegawczym są krótkie, przerywane piski lub zgrzyty, które pojawiają się nagle i znikają równie szybko. Zwykle występują przy niskich obrotach silnika – na przykład podczas parkowania lub jazdy w korku. Mogą świadczyć o ślizgającym się pasku klinowym, który napędza pompę, ale jeśli piskom towarzyszy cięższa praca kierownicy, warto podejrzewać początek problemów z samą pompą.
Niekiedy pompa daje o sobie znać głośnym buczeniem, przypominającym pracę silnika elektrycznego pod obciążeniem. W nowoczesnych samochodach, gdzie pompa jest zintegrowana z modułem elektrohydraulicznym, ten dźwięk może być mylony z normalną pracą systemu, ale jeśli jego natężenie wzrasta, a równocześnie pojawiają się inne niepokojące objawy – jak opór na kierownicy lub jej drgania – to znak, że coś jest nie tak.
Warto również zwrócić uwagę na dźwięki pojawiające się bezpośrednio po uruchomieniu silnika. Jeśli w pierwszych sekundach pracy jednostki napędowej słychać wyraźne zassanie, bulgotanie lub dławienie, to może oznaczać obecność powietrza w układzie wspomagania. Taki stan najczęściej wynika z nieszczelności w przewodach lub niewielkiego rozszczelnienia pompy, przez co do układu przedostaje się powietrze, zaburzające prawidłową pracę ciśnieniową.
Dźwięk to jednak nie jedyny objaw – często towarzyszy mu zwiększony opór na kierownicy, zwłaszcza przy wolnych manewrach. Jeśli kręcenie kierownicą staje się nagle trudniejsze, a pojazd reaguje z opóźnieniem lub nierównomiernie, pompa może nie być w stanie wytworzyć odpowiedniego ciśnienia. Zbyt niski poziom płynu wspomagania również może być przyczyną takich objawów, ale jeśli stan płynu jest prawidłowy, to trzeba brać pod uwagę zużycie pompy.
Czasami problem można usłyszeć nie tylko spod maski, ale też poczuć w dłoniach – w postaci pulsowania lub lekkich drgań na kierownicy. To zjawisko jest szczególnie wyraźne podczas jazdy po nierównościach lub przy powolnym skręcaniu kół na postoju. Taki efekt wskazuje na nierównomierną pracę pompy, której łopatki lub tłoczki nie działają już tak precyzyjnie jak powinny.
Nie można też zapominać o sytuacjach, w których pompa wspomagania wydaje dźwięki tylko przy określonej temperaturze – na przykład na zimno pracuje cicho, ale po rozgrzaniu zaczyna wyć lub buczeć. Może to świadczyć o zużyciu materiałów wewnętrznych, które pod wpływem temperatury rozszerzają się i zaczynają ocierać o siebie lub tracić szczelność.
Podsumowując – objawy zużytej pompy wspomagania to przede wszystkim wycie, buczenie, zgrzytanie, bulgotanie lub pisk, które pojawiają się w różnych sytuacjach: przy skręcaniu, po uruchomieniu silnika, podczas postoju lub po rozgrzaniu. Towarzyszą im zwykle pogorszenie działania wspomagania, opory na kierownicy, drgania lub trudności w manewrowaniu. Każdy z tych sygnałów powinien być impulsem do kontroli układu w warsztacie – ponieważ dalsze użytkowanie niesprawnej pompy może doprowadzić nie tylko do jej całkowitej awarii, ale także uszkodzenia innych elementów, w tym przekładni kierowniczej. A to już znacznie większy wydatek i ryzyko na drodze.
