Skrzypienie kierownicy to dźwięk, który potrafi zaniepokoić nawet najbardziej doświadczonych kierowców, zwłaszcza gdy pojawia się nagle i towarzyszy każdemu obrotowi koła. Choć w wielu przypadkach nie zwiastuje poważnej awarii, nie należy go bagatelizować, ponieważ może być objawem zarówno drobnej niedogodności, jak i poważniejszego problemu w układzie kierowniczym, zawieszeniu lub elementach wnętrza pojazdu. Kluczem do właściwej oceny sytuacji jest lokalizacja źródła dźwięku, jego charakter, warunki występowania i zmienność w czasie.
Jednym z najczęstszych i najbardziej nieszkodliwych powodów skrzypienia kierownicy są odgłosy pochodzące z wnętrza samochodu, a konkretnie z połączeń plastikowych elementów obudowy kolumny kierowniczej. Przy zmianach temperatury, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, tworzywa sztuczne mogą się rozszerzać lub kurczyć, co prowadzi do tarcia i wydawania nieprzyjemnych odgłosów. Skrzypienie pojawiające się wyłącznie w kabinie, bez wpływu na pracę kierownicy czy reakcję pojazdu, najczęściej nie wymaga interwencji mechanicznej, a jedynie poprawy montażu lub użycia preparatów eliminujących tarcie.
Inną przyczyną mogą być zużyte lub przesuszone elementy ślizgowe w obrębie samej kolumny kierowniczej. Mowa tu o tulejach prowadzących wałek kierownicy, które z czasem mogą tracić właściwości smarne. Wówczas, przy każdym ruchu kierownicy, dochodzi do cichego skrzypienia, które z czasem może się nasilać. Choć nie jest to jeszcze awaria, może prowadzić do powiększenia luzów w układzie i pogorszenia komfortu jazdy. W takich przypadkach pomocne może być nasmarowanie tulei lub ich wymiana, jeśli zużycie jest już znaczne.
Skrzypienie może również pochodzić z elementów zawieszenia i układu kierowniczego, takich jak sworznie wahaczy, końcówki drążków czy przeguby kulowe. Jeśli dźwięk występuje wyłącznie podczas skrętu kół, a nie przy obrocie kierownicą na postoju, istnieje duże prawdopodobieństwo, że winowajcą są właśnie te podzespoły. Uszkodzone lub przesuszone osłony gumowe pozwalają na wnikanie brudu i wilgoci, co prowadzi do tarcia metalowych elementów i charakterystycznego skrzypienia. To już sytuacja, którą należy potraktować poważnie – dalsza eksploatacja może doprowadzić do wybicia sworzni i luzów, które będą wpływać na bezpieczeństwo.
W pojazdach ze wspomaganiem hydraulicznym źródłem dźwięku może być także pompa wspomagania lub przewody pod ciśnieniem. Choć zazwyczaj nie skrzypią, tylko wyją, to przy niewielkich wyciekach lub zapowietrzeniu układu dźwięk może mieć nieoczywisty charakter. W autach z elektrycznym wspomaganiem problem może leżeć w silniku elektrycznym lub czujniku momentu skrętu – tam także mogą wystąpić zgrzyty lub nietypowe odgłosy wynikające z pracy pod obciążeniem, szczególnie w skrajnych położeniach kierownicy.
Skrzypienie może mieć również podłoże w układzie hamulcowym, zwłaszcza jeśli pojawia się tylko podczas skrętu w ruchu. W takim przypadku przyczyną mogą być klocki przesuwające się w zacisku, tarcze ocierające o osłony lub elementy zawieszenia, które zmieniły swoje położenie. Choć nie zawsze łatwo powiązać to z kierownicą, efekt dźwiękowy może być mylący.
Warto też wspomnieć o samochodach po kolizji, w których nawet niewielkie przesunięcie elementów wewnętrznych może powodować dźwięki przy skręcie. W takich sytuacjach skrzypienie może świadczyć o niepoprawnie zamontowanej kolumnie, przekrzywionych osłonach, niedokręconych śrubach lub luzie w mocowaniach.
Podsumowując – skrzypienie kierownicy nie zawsze oznacza poważną usterkę, ale nigdy nie powinno być lekceważone. Jeśli dźwięk jest incydentalny, pochodzi z wnętrza kabiny i nie wpływa na prowadzenie, zwykle nie wymaga natychmiastowej reakcji. Jeśli jednak towarzyszy mu opór, luz, zmiana w reakcji auta lub pojawia się podczas jazdy, konieczna jest diagnostyka. Czasem wystarczy proste smarowanie, a innym razem – wymiana zużytych elementów, które w dłuższej perspektywie mogłyby zagrozić bezpieczeństwu jazdy.
