Olej silnikowy to jeden z najważniejszych czynników wpływających na trwałość i niezawodność silnika spalinowego. Odpowiedni dobór oleju, zwłaszcza pod względem lepkości, ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego smarowania wszystkich ruchomych części silnika, w tym także układu rozrządu. W ostatnich latach wraz z rozwojem technologii zmiennych faz rozrządu oraz hydraulicznych napinaczy rośnie znaczenie właściwego oleju, który zapewnia nie tylko ochronę, ale także odpowiednie działanie tych precyzyjnych mechanizmów. Czy jednak olej o złej lepkości faktycznie szkodzi rozrządowi? Na to pytanie odpowiemy w poniższym artykule, omawiając wpływ lepkości oleju na działanie układu rozrządu oraz konsekwencje stosowania nieodpowiednich parametrów oleju.
Lepkość oleju to właściwość fizyczna określająca jego opór wewnętrzny, czyli stopień płynności w różnych temperaturach. Oleje silnikowe oznaczane są dwoma liczbami, np. 5W-30, gdzie pierwsza liczba odnosi się do lepkości w niskich temperaturach (zimowy parametr W), a druga do lepkości w wysokich temperaturach pracy silnika. Dobór odpowiedniej lepkości ma za zadanie zapewnić, że olej pozostanie wystarczająco płynny, by smarować silnik podczas zimnego startu, ale jednocześnie będzie na tyle gęsty, by chronić elementy silnika przy wysokich temperaturach.
Układ rozrządu, a w szczególności hydrauliczne napinacze oraz koła zmiennych faz rozrządu, są bardzo wrażliwe na właściwości oleju. Ich prawidłowe działanie zależy od odpowiedniego ciśnienia i przepływu oleju przez drobne kanały oraz zawory sterujące. Jeśli olej jest zbyt gęsty (czyli ma zbyt wysoką lepkość), może utrudniać przepływ, powodować opóźnienia w reakcjach hydraulicznych i ograniczać ruch elementów układu. Skutkiem tego mogą być opóźnienia w regulacji faz rozrządu, niestabilna praca silnika, a nawet uszkodzenia mechaniczne wynikające z niewłaściwego napięcia paska lub łańcucha rozrządu.
Z kolei olej o zbyt niskiej lepkości może nie zapewniać wystarczającej warstwy smarnej między ruchomymi częściami, co prowadzi do szybszego zużycia napinaczy, rolek prowadzących oraz samego paska lub łańcucha rozrządu. Niedostateczne smarowanie zwiększa tarcie, powoduje powstawanie mikropęknięć i nadmierne zużycie elementów, a w efekcie może prowadzić do przeskoczenia paska i poważnych uszkodzeń silnika.
Stosowanie oleju o niezgodnej z zaleceniami producenta lepkości może także wpływać na pracę czujników i sterowników układu VVT, które oczekują określonego ciśnienia i przepływu oleju. Nieprawidłowe działanie tych systemów może skutkować błędami diagnostycznymi, nierówną pracą silnika, a nawet przejściem w tryb awaryjny.
W praktyce konsekwencje stosowania oleju o złej lepkości obejmują więc zarówno mechaniczne uszkodzenia elementów rozrządu, jak i pogorszenie dynamiki oraz kultury pracy silnika. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do kosztownych napraw i skrócenia żywotności jednostki napędowej.
Aby uniknąć tych problemów, niezwykle istotne jest stosowanie oleju spełniającego normy i specyfikacje określone przez producenta pojazdu. Zalecenia te uwzględniają parametry lepkościowe dopasowane do konkretnego silnika, jego konstrukcji, sposobu pracy oraz warunków eksploatacji. Warto również pamiętać o regularnej wymianie oleju i filtra, ponieważ nawet olej o odpowiedniej lepkości traci z czasem swoje właściwości, co negatywnie wpływa na ochronę i funkcjonowanie układu rozrządu.
Podsumowując, olej o złej lepkości zdecydowanie szkodzi rozrządowi, zarówno pod kątem mechanicznego zużycia elementów, jak i prawidłowego działania hydraulicznych systemów regulacji faz rozrządu. Dobór odpowiedniego oleju jest więc kluczowy dla trwałości i niezawodności silnika oraz komfortu jego pracy. Przestrzeganie zaleceń producenta oraz dbałość o regularną wymianę oleju pozwala uniknąć poważnych problemów i kosztownych napraw związanych z układem rozrządu, co przekłada się na długą i bezawaryjną eksploatację pojazdu.
