Układ dolotowy to jeden z obszarów, który najczęściej poddawany jest modyfikacjom przez entuzjastów tuningu. Zmiany w tym zakresie mają na celu poprawę przepływu powietrza do silnika, co w założeniu przekłada się na lepsze napełnianie cylindrów, zwiększenie momentu obrotowego i ogólną poprawę charakterystyki pracy jednostki napędowej. W praktyce jednak każda modyfikacja, nawet pozornie niezależna, wpływa na całą mechanikę i elektronikę silnika, a jej skutki mogą obejmować także układ rozrządu. Choć bezpośrednie połączenie pomiędzy tuningiem dolotu a przyspieszonym zużyciem paska lub łańcucha rozrządu może wydawać się mało oczywiste, z punktu widzenia inżynierii silnika zależność ta jest jak najbardziej realna.
Nowoczesne jednostki napędowe projektowane są z myślą o określonym zakresie przepływu powietrza, oporów w dolocie oraz ciśnienia w kolektorze ssącym. Każda z tych wartości wpływa na pracę zaworów, siły działające na wałki rozrządu, a także obciążenia przenoszone przez łańcuch lub pasek. W momencie, gdy dolot zostaje zmodyfikowany – poprzez zastosowanie sportowego filtra powietrza, usunięcie seryjnego rezonatora, wymianę kolektora lub zamontowanie dolotu zimnego powietrza – zmienia się dynamika zasysania mieszanki. Zmiana ta może prowadzić do szybszego napełniania cylindrów przy wyższych obrotach, co z kolei skutkuje zwiększonym obciążeniem całego układu rozrządu, zwłaszcza przy dynamicznej jeździe.
W silnikach z układem zmiennych faz rozrządu, tuning dolotu może również wpłynąć na pracę fazatora. Wzrost przepływu powietrza zmusza komputer sterujący do częstszego i bardziej agresywnego przestawiania kątów otwarcia zaworów, by w pełni wykorzystać potencjał modyfikacji. W efekcie koło zmiennych faz jest bardziej eksploatowane, a łańcuch lub pasek musi kompensować szybsze i częstsze zmiany obciążeń. To przekłada się na zwiększone siły w całym napędzie rozrządu, a także na przyspieszone zużycie jego elementów, takich jak napinacze, prowadnice, rolki i sam pasek lub łańcuch.
Jeśli tuning dolotu łączy się z modyfikacją oprogramowania sterującego silnikiem, wpływ na układ rozrządu może być jeszcze większy. Zmieniona mapa zapłonu i wtrysku dostosowana do wyższych wartości przepływu powietrza może prowadzić do pracy silnika w wyższych zakresach obrotów lub do częstszego wchodzenia na maksymalne obroty. To właśnie przy wysokim obciążeniu i dużej prędkości obrotowej rozrząd doświadcza największych sił. Elementy, które w normalnych warunkach mogłyby bezawaryjnie przejechać kilkadziesiąt tysięcy kilometrów, zaczynają zużywać się szybciej, a napinacz może nie nadążać z kompensacją luzów. W rezultacie pojawia się ryzyko przeskoczenia rozrządu, niepokojących dźwięków z okolic pokrywy lub nierównej pracy jednostki.
Nie bez znaczenia jest także jakość montażu dolotu. Źle dobrana długość rury, nieprawidłowy kształt kolanka lub brak ekranowania od ciepła z komory silnika mogą prowadzić do niestabilnego dopływu powietrza. To z kolei skutkuje zmiennym ciśnieniem w kolektorze ssącym, co odbija się na pracy zaworów i całym cyklu spalania. Układ rozrządu w takich warunkach musi stale dostosowywać się do nieprzewidywalnych zmian, co również może skutkować jego przyspieszonym zużyciem.
Warto dodać, że tuning dolotu, który zwiększa hałas zasysanego powietrza, może maskować subtelne dźwięki wczesnego zużycia rozrządu. Kierowca, zachwycony nowym brzmieniem silnika, może nie zauważyć narastającego grzechotania lub stuków, które wskazują na problem z napinaczem lub zbyt luźnym łańcuchem. To dodatkowo zwiększa ryzyko przeoczenia wczesnych objawów awarii i prowadzi do poważnych usterek mechanicznych.
Podsumowując, tuning układu dolotowego wpływa na zużycie rozrządu, zwłaszcza w silnikach nowoczesnych, z układami zmiennych faz i elektronicznym sterowaniem. Choć sam w sobie nie uszkadza paska czy łańcucha, zmienia warunki pracy całego układu i przyczynia się do szybszego zużycia jego elementów. Dlatego przy każdej modyfikacji dolotu warto zachować świadomość, że zmienia się nie tylko dźwięk i osiągi, ale także obciążenia mechaniczne, które odczuwają newralgiczne podzespoły silnika. Regularna kontrola rozrządu i rozsądny styl jazdy po tuningu to najlepszy sposób, by uniknąć kosztownych awarii i cieszyć się dłużej lepszymi osiągami bez ryzyka przedwczesnego zużycia.
