Błąd synchronizacji wałków rozrządu to poważny sygnał, że jednostka napędowa zaczyna tracić precyzyjne zgranie pomiędzy pracą wałka rozrządu a wału korbowego. Współczesne silniki wymagają absolutnej dokładności w ustawieniu faz rozrządu, ponieważ od niej zależy prawidłowe otwieranie i zamykanie zaworów względem ruchu tłoków. Każde odchylenie może prowadzić do spadku osiągów, nierównej pracy, nadmiernego zużycia paliwa, a w skrajnych przypadkach – do mechanicznego uszkodzenia silnika. Błąd synchronizacji, rejestrowany przez komputer pokładowy, oznacza więc, że czujniki położenia wykrywają niezgodność, której ECU nie jest w stanie zinterpretować jako normalnego zachowania. Przyczyny takiego stanu rzeczy są różnorodne, a ich ustalenie wymaga dobrej znajomości konstrukcji układu rozrządu i jego otoczenia.
Jedną z najczęstszych przyczyn jest rozciągnięcie łańcucha rozrządu. W silnikach z napędem łańcuchowym naturalne zużycie materiału prowadzi do stopniowego zwiększania jego długości. Nawet kilka milimetrów luzu oznacza przesunięcie faz otwarcia zaworów o kilka stopni obrotu wału korbowego. Jeśli różnica ta przekracza zakres kompensacji napinacza lub fazatora, czujniki położenia wału i wałka rejestrują rozbieżność, którą sterownik identyfikuje jako błąd synchronizacji.
Drugim powszechnym źródłem problemu jest przeskok paska rozrządu – zwłaszcza w jednostkach z paskiem zębatym. Może do niego dojść wskutek zużycia paska, awarii rolki, zbyt słabego napięcia albo po prostu braku wymiany w terminie. Przeskoczenie paska o jeden ząb zazwyczaj wystarcza, by komputer odnotował przesunięcie faz rozrządu i zapisał stosowny błąd, często poprzedzony objawami takimi jak falowanie obrotów, szarpanie czy trudności z rozruchem.
W silnikach wyposażonych w zmienne fazy rozrządu, częstym winowajcą jest uszkodzenie koła fazowego albo elektromagnetycznego zaworu sterującego ciśnieniem oleju. Jeżeli fazator zablokuje się w niewłaściwej pozycji albo zawór nie podaje ciśnienia do jego przestawienia, synchronizacja wałka rozrządu zostaje zakłócona, mimo że elementy mechaniczne pozostają teoretycznie nienaruszone. Takie sytuacje często dają błędy tylko w określonych warunkach – na przykład przy rozgrzanym silniku lub podczas gwałtownego przyspieszania.
Inną przyczyną może być uszkodzenie czujnika położenia wału korbowego lub wałka rozrządu. Czujniki te odpowiadają za dostarczanie precyzyjnych impulsów do ECU, a każdy sygnał poza zakresem – np. opóźniony, nieregularny lub zanikający – prowadzi do błędnych obliczeń synchronizacji. W takich przypadkach silnik może pracować niestabilnie, odpalać z opóźnieniem albo wchodzić w tryb awaryjny, mimo że mechanicznie rozrząd jest jeszcze sprawny.
Warto również wspomnieć o niewłaściwym montażu rozrządu, który często bywa przyczyną błędów tuż po wymianie. Nawet niewielkie przesunięcie przy zakładaniu nowego paska lub łańcucha, złe ustawienie znaków lub niedokładne dokręcenie śrub może skutkować trwałą niespójnością pomiędzy położeniem wałków a wałem korbowym. W takich sytuacjach błąd synchronizacji pojawia się od razu po uruchomieniu silnika po naprawie.
Kolejnym czynnikiem, rzadziej spotykanym, jest problematyczna praca napinacza, zarówno hydraulicznego, jak i mechanicznego. Jeśli nie zapewnia on właściwego napięcia pasa lub łańcucha, dochodzi do chwilowego luzu i mikroprzeskoków, które niekoniecznie są zauważalne mechanicznie, ale wystarczają, by system elektroniczny zarejestrował odchylenie faz.
Na końcu warto zwrócić uwagę na jakość oleju silnikowego. W przypadku silników z hydraulicznym sterowaniem fazami, brudny, zbyt gęsty lub przepracowany olej może powodować zakłócenia w pracy fazatora, zaworu sterującego, a nawet napinacza. Wówczas błąd synchronizacji może być jedynie objawem wtórnym problemu ze smarowaniem, który wpływa na całą mechanikę rozrządu.
Podsumowując, błąd synchronizacji wałków rozrządu może być skutkiem mechanicznego zużycia elementów napędu, przeskoku paska lub łańcucha, uszkodzenia czujników, problemów z fazatorem, błędnego montażu lub nawet zaniedbań eksploatacyjnych związanych z jakością oleju. Jego pojawienie się zawsze powinno być traktowane poważnie, bo oznacza, że silnik traci precyzję w sterowaniu zaworami, co bez interwencji może prowadzić do trwałego uszkodzenia jednostki napędowej.
