Czy wymiana rozrządu może wpłynąć na spalanie?

Wymiana rozrządu, choć teoretycznie jest czynnością serwisową mającą na celu utrzymanie silnika w optymalnym stanie technicznym, może rzeczywiście wpłynąć na spalanie, zarówno w sposób pozytywny, jak i – w niektórych przypadkach – niekorzystny. Układ rozrządu odpowiada bowiem za precyzyjne otwieranie i zamykanie zaworów dolotowych oraz wydechowych w ściśle określonych momentach cyklu pracy silnika. Każde odchylenie od fabrycznej synchronizacji skutkuje zaburzeniem mieszanki paliwowo-powietrznej oraz nieprawidłowym wypełnieniem cylindrów, co bezpośrednio przekłada się na efektywność spalania.

Jeśli rozrząd był wcześniej zużyty, a pasek lub łańcuch zaczęły się rozciągać, fazy otwarcia zaworów ulegały stopniowemu przesunięciu. Efektem tego mogło być spóźnione lub przyspieszone otwarcie zaworów dolotowych i wydechowych, przez co silnik pracował mniej wydajnie. W takiej sytuacji wymiana całego zestawu rozrządu – szczególnie wraz z napinaczem, rolkami, kołami faz i pompą wody – przywraca prawidłowe parametry pracy. Dzięki temu jednostka znów zaczyna oddychać tak, jak przewidział to producent, a spalanie ulega normalizacji. W wielu przypadkach kierowcy zauważają wtedy spadek zużycia paliwa, ponieważ silnik nie musi już kompensować błędów wynikających z przestawionych faz zaworowych. Szczególnie wyraźne jest to w jednostkach wyposażonych w system zmiennych faz rozrządu, które źle znoszą nawet minimalne rozbieżności synchronizacji.

Z drugiej jednak strony, jeżeli wymiana rozrządu została przeprowadzona nieprawidłowo, a pasek lub łańcuch zostały założone z minimalnym przesunięciem względem punktów odniesienia, silnik może zacząć zużywać więcej paliwa niż wcześniej. Nawet przestawienie o jeden ząb może wystarczyć, aby pogorszyć proces spalania – zawory będą otwierały się zbyt wcześnie lub zbyt późno, przez co część mieszanki paliwowej zostanie wyrzucona do wydechu lub spalona nieefektywnie. Silnik może wówczas pracować miękko, być pozbawiony mocy, a jednocześnie palić więcej. Komputer sterujący będzie próbował korygować błędy przez zwiększenie dawek paliwa, ale nie zawsze będzie w stanie zniwelować wszystkie skutki mechanicznego przestawienia rozrządu.

W niektórych przypadkach podwyższone spalanie po wymianie rozrządu wynika nie z błędów w ustawieniu, ale z innych efektów towarzyszących całemu procesowi. Przykładowo, po wymianie często dochodzi do adaptacji sterownika, który przez jakiś czas może pracować w trybie uczenia się i dopasowywać dawki paliwa do nowych warunków pracy silnika. Może to powodować tymczasowe zmiany w zużyciu paliwa, zwłaszcza jeśli przed wymianą komputer długo kompensował błędy wynikające z rozciągniętego paska lub uszkodzonego koła faz. Czasami, w trakcie wymiany, zostają również odłączone czujniki, takie jak czujnik położenia wałka czy czujnik temperatury, a ich ponowne podłączenie lub niewłaściwe ustawienie może prowadzić do chwilowego rozstrojenia pracy jednostki.

Nie bez znaczenia jest też wpływ jakości zastosowanych części. Tani, nieskalibrowany napinacz czy koła rozrządu z luzami mogą spowodować, że nawet przy poprawnym ustawieniu znaki synchronizacji nie będą trzymane z należytą precyzją. Wtedy komputer odczytuje nieznaczne wahania faz rozrządu, co objawia się nie tylko niepokojącą pracą silnika, ale też pogorszonym spalaniem. W nowoczesnych jednostkach, które stale monitorują pozycje wałków, takie mikrorozbieżności są rejestrowane i mogą skutkować korektami wtrysku, które niekoniecznie będą sprzyjały ekonomicznej jeździe.

Podsumowując, wymiana rozrządu może realnie wpłynąć na zużycie paliwa, ale wszystko zależy od stanu wyjściowego układu, jakości montażu i zastosowanych części. Jeśli wymiana została wykonana zgodnie ze sztuką, a wcześniejsze zużycie wpływało na przestawienie faz zaworowych, spalanie może spaść i osiągnąć poziom fabryczny. Jeżeli natomiast montaż był niedokładny, doszło do pomyłki przy ustawianiu znaków lub zastosowano niskiej jakości komponenty, jednostka może zacząć zużywać więcej paliwa niż wcześniej. Dlatego przy wymianie rozrządu kluczowe jest nie tylko mechaniczne założenie paska czy łańcucha, ale także zachowanie najwyższej precyzji i świadomość wpływu tego układu na wszystkie inne parametry pracy silnika.