Włączenie ogrzewania w samochodzie nie ogranicza się wyłącznie do uruchomienia dmuchawy i skierowania ciepłego powietrza do kabiny. Proces ten ma bezpośredni związek z układem chłodzenia silnika, ponieważ to właśnie ciepło oddawane przez płyn chłodniczy zostaje wykorzystane do ogrzania wnętrza pojazdu. Działanie obiegu płynu chłodniczego przy włączonym ogrzewaniu wiąże się więc z dodatkową cyrkulacją cieczy przez nagrzewnicę, która pełni rolę wewnętrznego wymiennika ciepła.
W normalnych warunkach płyn chłodniczy krąży w zamkniętym obiegu – przepływa przez silnik, gdzie odbiera ciepło, następnie trafia do chłodnicy, gdzie ulega schłodzeniu, po czym wraca do jednostki napędowej. W tym cyklu uczestniczy również termostat, który kontroluje temperaturę płynu i w zależności od potrzeb kieruje go przez tzw. mały lub duży obieg. Mały obieg pomija chłodnicę i pozwala silnikowi szybciej osiągnąć temperaturę roboczą, natomiast duży obieg obejmuje wszystkie elementy układu chłodzenia.
Kiedy kierowca włącza ogrzewanie, otwierany jest dodatkowy kanał prowadzący płyn chłodniczy do nagrzewnicy, która zazwyczaj znajduje się za deską rozdzielczą. Tam gorący płyn przepływa przez cienkie rurki aluminiowe lub miedziane, które są owiewane powietrzem zasysanym z zewnątrz lub z wnętrza pojazdu. Ciepło przekazywane jest do powietrza, które trafia następnie do kabiny jako ogrzewanie.
Warto zaznaczyć, że nagrzewnica działa jak dodatkowa chłodnica. Oznacza to, że przy włączonym ogrzewaniu część ciepła z układu chłodzenia jest odprowadzana do wnętrza samochodu, co w niektórych sytuacjach może pomóc w obniżeniu temperatury płynu w silniku. Z tego względu często zaleca się włączenie ogrzewania na maksymalną temperaturę w sytuacji, gdy silnik zaczyna się przegrzewać – to awaryjny sposób na zredukowanie ryzyka przegrzania jednostki napędowej.
Działanie ogrzewania może być zaburzone w przypadku zapowietrzenia układu lub niedrożności nagrzewnicy. W takich przypadkach mimo poprawnego działania silnika, powietrze w kabinie może pozostać zimne, ponieważ płyn nie przepływa prawidłowo przez wymiennik ciepła. Może to również prowadzić do dodatkowego obciążenia dla pompy wody i wpłynąć negatywnie na ogólną efektywność układu chłodzenia.
Podsumowując – obieg płynu chłodniczego przy włączonym ogrzewaniu zostaje rozszerzony o nagrzewnicę, co pozwala na wykorzystanie ciepła z silnika do podgrzewania powietrza w kabinie. Jest to naturalne i zamierzone działanie systemu, które poprawia komfort jazdy i w pewnych sytuacjach może pomóc w ochronie silnika przed przegrzaniem.
