Czujnik temperatury zamontowany w głowicy silnika to jeden z kluczowych elementów odpowiadających za prawidłową pracę układu chłodzenia i silnika jako całości. Choć to stosunkowo niewielki komponent, jego rola w monitorowaniu temperatury cieczy chłodzącej oraz przekazywaniu danych do komputera pokładowego ma ogromne znaczenie dla pracy jednostki napędowej. Awarie tego czujnika są niestety trudne do zdiagnozowania na pierwszy rzut oka, ponieważ ich objawy często są niespecyficzne i mogą przypominać zupełnie inne problemy – od błędów zapłonu po nieprawidłowe działanie układu chłodzenia.
Jednym z najczęstszych objawów uszkodzenia czujnika temperatury na głowicy jest niewłaściwe wskazanie temperatury na zegarach. Kierowca może zauważyć, że wskaźnik temperatury silnika utrzymuje się cały czas w pozycji „zimny”, mimo że silnik zdążył się już rozgrzać. Może też dochodzić do sytuacji odwrotnej – temperatura na wskaźniku rośnie bardzo szybko, nawet w kilkadziesiąt sekund po uruchomieniu silnika, co wskazuje na zbyt wczesne przekazywanie błędnych sygnałów. W niektórych przypadkach czujnik całkowicie przestaje działać, przez co wskazania są zerowe lub przerywane – pojawiają się skoki temperatury na wskaźniku bez żadnego związku z rzeczywistą pracą silnika.
Drugim istotnym objawem awarii czujnika jest nieprawidłowe włączanie się wentylatora chłodnicy. Ponieważ to właśnie dane z czujnika temperatury w głowicy służą do sterowania pracą wentylatora, jego błędne odczyty mogą skutkować zbyt wczesnym, zbyt późnym lub całkowitym brakiem uruchomienia wentylatora. W praktyce może to oznaczać, że nawet przy realnym przegrzewaniu silnika wentylator się nie włącza, co grozi przegrzaniem jednostki napędowej. W skrajnych przypadkach dochodzi do sytuacji odwrotnej – wentylator pracuje non stop, nawet po zgaszeniu silnika, ponieważ czujnik przekazuje nieprawdziwą informację o wysokiej temperaturze.
Awarie czujnika temperatury w głowicy mają również wpływ na pracę samego silnika – zwłaszcza w fazie rozruchu i nagrzewania. W nowoczesnych pojazdach dane z tego czujnika są wykorzystywane przez komputer sterujący do określenia dawki paliwa, kąta wyprzedzenia zapłonu oraz aktywacji różnych trybów pracy silnika. Jeśli czujnik wskazuje zbyt niską temperaturę, komputer może „uznać”, że silnik jest zimny i zwiększy dawkę paliwa, co skutkuje wzrostem spalania, kopceniem z rury wydechowej oraz nierówną pracą jednostki. Z kolei jeśli czujnik zawyża temperaturę, ECU może zbyt wcześnie ograniczyć wzbogacanie mieszanki, przez co silnik zacznie pracować zbyt ubogo – co objawia się szarpaniem, spadkiem mocy lub trudnościami przy rozruchu.
W niektórych przypadkach uszkodzony czujnik może spowodować uruchomienie trybu awaryjnego silnika. Wówczas komputer pokładowy – nie mając dostępu do wiarygodnych danych o temperaturze pracy – może ograniczyć moc, unieruchomić klimatyzację, zablokować regenerację filtra cząstek stałych lub nawet zapalić kontrolkę „check engine”. Odczytanie kodów błędów z systemu diagnostycznego często wskazuje na błąd czujnika temperatury cieczy lub niespójność danych między różnymi czujnikami temperatury zamontowanymi w silniku i osprzęcie.
Kierowca może również zauważyć, że ogrzewanie w kabinie działa niespójnie. W niektórych samochodach dane o temperaturze silnika są używane także przez sterownik klimatyzacji lub nagrzewnicy, który w zależności od temperatury płynu decyduje o sile nadmuchu i kierunku przepływu powietrza. Błędne sygnały mogą więc powodować zbyt późne rozpoczęcie ogrzewania, słaby nadmuch lub całkowity brak ciepła mimo nagrzanego silnika.
Diagnostyka czujnika temperatury w głowicy wymaga nie tylko sprawdzenia jego rezystancji przy określonych temperaturach, ale także porównania danych z innymi czujnikami w układzie – np. z czujnikiem temperatury dolotu, temperatury oleju czy temperatury powietrza na zewnątrz. Różnice w odczytach mogą wskazywać na usterkę jednego z nich, a historia błędów zapisanych w sterowniku często pokazuje, w jakim momencie występowały anomalie. Czujnik może również ulegać uszkodzeniu okresowo – przy nagrzewaniu się do pewnego poziomu, co utrudnia wykrycie problemu bez jazdy testowej.
Podsumowując – awaria czujnika temperatury w głowicy objawia się przede wszystkim błędnymi wskazaniami temperatury, nieprawidłową pracą wentylatora, nierówną pracą silnika, zwiększonym spalaniem, brakiem ogrzewania oraz możliwością wejścia w tryb awaryjny. Choć sam czujnik jest elementem stosunkowo niedrogim i łatwym do wymiany, jego niesprawność może prowadzić do bardzo niepokojących objawów, które kierowca może pomylić z dużo poważniejszymi usterkami. Dlatego przy każdej nieprawidłowości związanej z temperaturą pracy jednostki warto uwzględnić w diagnostyce właśnie ten niewielki, lecz niezwykle istotny element.
