Strzały z wydechu to dźwięki, które jedni kierowcy uwielbiają i celowo wywołują poprzez tuning, a inni odbierają jako niepokojące oznaki problemów technicznych. Gwałtowne trzaski, wystrzały lub głośne „pyknięcia” przy zmianie biegów lub odjęciu gazu to efekt zakłócenia procesu spalania, który może być zarówno efektem celowych modyfikacji, jak i skutkiem usterki. Aby zrozumieć, co właściwie oznaczają strzały z wydechu, trzeba przyjrzeć się procesowi spalania i temu, jak spaliny trafiają do układu wydechowego.
W normalnych warunkach mieszanka paliwowo-powietrzna spala się całkowicie w komorze spalania. Gdy wszystko działa poprawnie, spaliny opuszczają silnik w postaci gorącego gazu pozbawionego łatwopalnych resztek. Jednak gdy dochodzi do opóźnionego zapłonu, niedopalone paliwo może przedostać się do kolektora wydechowego lub nawet dalej – do tłumika. W takich warunkach wystarczy wysoka temperatura układu, by resztki paliwa zapaliły się już poza cylindrem. Efektem jest eksplozja wewnątrz wydechu, która daje charakterystyczny dźwięk przypominający strzał.
W samochodach sportowych i tuningowanych zjawisko to jest często celowo wzmacniane. Zmiany w oprogramowaniu silnika, usunięcie katalizatora lub montaż tzw. przelotowego układu wydechowego powodują, że więcej niespalonego paliwa trafia do wydechu. Strzały stają się wtedy elementem „show”, szczególnie przy dynamicznej jeździe i zmianie biegów w trybie sportowym. W niektórych autach funkcja ta jest nawet fabrycznie wbudowana w oprogramowanie – na przykład w trybie overrun, który ma na celu wywoływanie efektownego dźwięku przy puszczeniu gazu.
Jednak w samochodach seryjnych, niesportowych, pojawienie się strzałów z wydechu powinno być odebrane jako sygnał ostrzegawczy. Może ono oznaczać problemy z zapłonem – uszkodzoną świecę, cewkę lub źle ustawiony zapłon. Niewłaściwy moment zapłonu może powodować wybuch mieszanki w nieodpowiednim czasie, co skutkuje przedostaniem się niespalonego paliwa do wydechu. Czasem przyczyną są też usterki w układzie wtryskowym – nadmiar paliwa podawanego do cylindra nie zdąża się spalić i zostaje wypchnięty razem ze spalinami.
Innym potencjalnym winowajcą jest nieszczelność w układzie dolotowym lub wydechowym. Przypadkowe dostanie się powietrza do układu może doprowadzić do powstania warunków sprzyjających zapłonowi resztek paliwa. W samochodach z turbosprężarką problem ten może nasilać się, jeśli zawór upustowy lub zawór recyrkulacji powietrza nie działa prawidłowo, przez co ciśnienie doładowania zmienia się gwałtownie, powodując chwilowe zubożenie mieszanki.
Strzały z wydechu mogą być też efektem awarii sondy lambda lub czujnika położenia wału korbowego. W obu przypadkach sterownik silnika może otrzymywać błędne informacje, które skutkują niewłaściwym wtryskiem lub zapłonem. Jeżeli towarzyszy im zapalona kontrolka silnika lub spadek mocy, diagnostyka powinna być przeprowadzona niezwłocznie.
Należy też pamiętać, że powtarzające się wybuchy w układzie wydechowym, nawet jeśli są efektowne, mogą prowadzić do uszkodzeń. Tłumiki, katalizatory czy sondy lambda nie są projektowane z myślą o działaniu w warunkach regularnych eksplozji. Wibracje i skoki temperatury mogą prowadzić do pęknięć spoin, przepaleń i uszkodzeń elementów ceramicznych. Dodatkowo w samochodach z aktywną klapą wydechową może dojść do uszkodzenia siłowników lub układów sterowania.
W przypadku seryjnych aut najlepszym rozwiązaniem po zaobserwowaniu strzałów z wydechu jest diagnostyka komputerowa i sprawdzenie stanu świec zapłonowych, cewek, układu dolotowego i wydechowego. Jeśli samochód był modyfikowany, warto upewnić się, że zastosowane zmiany są przemyślane i nie powodują uszkodzeń elementów układu napędowego.
Podsumowując – strzały z wydechu przy zmianie biegów mogą być zarówno efektem zamierzonego działania, jak i objawem poważnych problemów technicznych. W autach seryjnych należy je traktować jako ostrzeżenie i jak najszybciej znaleźć źródło problemu, zanim niewielkie zakłócenie w pracy silnika doprowadzi do kosztownych usterek układu wydechowego i napędowego.
