Druga sonda lambda, często określana jako sonda diagnostyczna, znajduje się za katalizatorem i pełni inną funkcję niż jej odpowiednik zamontowany przed katalizatorem. Choć pierwsza sonda odpowiada bezpośrednio za regulację składu mieszanki paliwowo-powietrznej, to druga zajmuje się monitorowaniem skuteczności pracy katalizatora i ogólnego procesu oczyszczania spalin. Gdy przestaje działać prawidłowo, nie tylko wzrasta emisja szkodliwych substancji, ale również komputer silnika może przełączyć jednostkę w tryb ograniczonej sprawności. Dlatego rozpoznanie objawów uszkodzonej drugiej sondy lambda jest kluczowe dla zachowania właściwej pracy całego układu wydechowego.
Jednym z pierwszych i najczęstszych objawów niedziałającej drugiej sondy lambda jest zapalenie kontrolki check engine na desce rozdzielczej. Sterownik silnika, który stale porównuje dane z obu sond – przed i za katalizatorem – wychwytuje brak sygnału lub jego nielogiczny charakter. W takiej sytuacji zapisuje kod błędu w pamięci komputera. Co istotne, kod ten zazwyczaj jednoznacznie wskazuje na problem z sondą znajdującą się za katalizatorem, co ułatwia późniejszą diagnostykę.
Kolejnym objawem, choć mniej jednoznacznym, może być zwiększone zużycie paliwa. Gdy druga sonda przestaje działać lub przekazuje błędne dane, sterownik nie ma informacji o skuteczności działania katalizatora i może zareagować przez wzbogacenie mieszanki paliwowo-powietrznej. W efekcie silnik pracuje mniej efektywnie, a ilość spalanego paliwa wzrasta – nieznacznie, ale zauważalnie w dłuższej perspektywie. Choć druga sonda nie wpływa bezpośrednio na dawkowanie paliwa, to pośrednio może mieć znaczenie w zależności od strategii przyjętej przez producenta danego silnika.
Zdarza się również, że uszkodzona sonda powoduje przejście silnika w tryb awaryjny. Choć dzieje się to rzadziej niż w przypadku awarii pierwszej sondy, niektóre jednostki napędowe, szczególnie te spełniające restrykcyjne normy emisji spalin, ograniczają moc silnika, by zapobiec dalszemu zanieczyszczaniu środowiska. Efektem tego jest ospała reakcja na gaz, ograniczone obroty i ogólna utrata dynamiki jazdy.
Innym symptomem może być problem z przejściem okresowego badania technicznego. Podczas pomiaru emisji spalin diagnosta może stwierdzić, że pojazd nie spełnia wymaganych norm. Zdarza się też, że mimo sprawnego katalizatora i poprawnego spalania, brak informacji z drugiej sondy sprawia, że system pokładowy zgłasza błąd emisji – co skutkuje niezaliczeniem przeglądu. W przypadku samochodów z nowszymi systemami OBD, brak reakcji drugiej sondy skutkuje także brakiem możliwości wykonania pełnej autodiagnostyki.
Fizyczne objawy uszkodzenia drugiej sondy lambda są trudniejsze do zauważenia bez dostępu do komputera diagnostycznego. Sonda może ulec awarii elektrycznej – przerwanie przewodów, zwarcie lub całkowity brak sygnału – albo mechanicznej, na przykład w wyniku nadpalenia, zanieczyszczenia sadzą lub osadów z niespalonego oleju. Wówczas sondę należy fizycznie wymontować i ocenić jej stan, choć najczęściej awarię potwierdza odczyt parametrów pracy przez interfejs diagnostyczny.
Warto pamiętać, że niektórzy użytkownicy aut decydują się na celowe oszukiwanie drugiej sondy, stosując tzw. emulator lub dystans, by wyeliminować komunikat o błędzie po usunięciu katalizatora. Choć takie rozwiązania mogą na krótko wyciszyć kontrolkę check engine, są nielegalne i mogą prowadzić do poważnych problemów prawnych, szczególnie w przypadku kontroli drogowej lub badania technicznego.
Podsumowując – niedziałająca druga sonda lambda to usterka, którą można rozpoznać głównie poprzez zapaloną kontrolkę silnika, wzrost zużycia paliwa, spadek osiągów oraz trudności z przejściem przeglądu technicznego. Choć jej awaria nie zawsze unieruchamia pojazd, to wpływa na ogólną sprawność układu wydechowego i skuteczność oczyszczania spalin. Regularna diagnostyka oraz szybka wymiana zużytej sondy pozwala uniknąć poważniejszych problemów i zachować zgodność z normami emisji.
