Filtr cząstek stałych (DPF) to jeden z kluczowych elementów układu wydechowego w nowoczesnych samochodach z silnikiem diesla. Jego zadaniem jest wyłapywanie i wypalanie cząstek sadzy powstających podczas spalania paliwa, co pozwala na znaczne ograniczenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Jednak z biegiem czasu i kilometrów DPF może ulec zatkaniu, zwłaszcza jeśli samochód użytkowany jest głównie w warunkach miejskich, na krótkich dystansach lub z niesprawnym układem wtryskowym. Jednym z objawów zapchanego filtra DPF, o którym coraz częściej wspominają kierowcy, jest tzw. pulsacyjne przyspieszanie, czyli nierównomierne, szarpane oddawanie mocy przez silnik podczas próby dynamicznej jazdy.
Pulsacyjne przyspieszanie to sytuacja, w której samochód nie przyspiesza płynnie, lecz reaguje na dodanie gazu z opóźnieniem, szarpnięciami lub chwilowymi spadkami i wzrostami mocy. Taki objaw jest szczególnie uciążliwy podczas wyprzedzania, włączania się do ruchu czy jazdy pod górę. Kierowca odczuwa, jakby silnik „łapał zadyszkę”, a samochód nie reagował przewidywalnie na polecenia pedału gazu. Zatkany filtr DPF jest jedną z najczęstszych przyczyn tego typu problemów, choć nie jedyną.
Gdy DPF ulega zapchaniu, przepływ spalin przez układ wydechowy zostaje poważnie ograniczony. Wzrasta wtedy ciśnienie zwrotne w kolektorze wydechowym i całym układzie, co utrudnia sprawne opróżnianie cylindrów ze spalin. Efektem jest niepełne napełnianie cylindrów świeżą mieszanką paliwowo-powietrzną, a co za tym idzie – spadek mocy, opóźniona reakcja na gaz i właśnie pulsacyjne przyspieszanie. Komputer sterujący silnikiem, otrzymując sygnały o zbyt wysokim ciśnieniu w układzie wydechowym lub nieprawidłowych wartościach z czujników ciśnienia i temperatury, może dodatkowo ograniczać moc silnika, by chronić jednostkę napędową przed uszkodzeniem. W niektórych przypadkach sterownik przechodzi w tryb awaryjny, co objawia się jeszcze większym spadkiem osiągów i ograniczeniem prędkości maksymalnej.
Pulsacyjne przyspieszanie związane z zatkanym DPF często towarzyszy innym objawom, takim jak wzrost zużycia paliwa, pojawienie się kontrolki „check engine” lub specjalnej kontrolki DPF na desce rozdzielczej, zwiększone dymienie z wydechu, a także częstsze próby automatycznej regeneracji filtra. Silnik może także pracować nierówno na biegu jałowym, szarpać podczas ruszania czy wykazywać trudności z osiąganiem wyższych obrotów.
Warto podkreślić, że pulsacyjne przyspieszanie nie zawsze musi oznaczać wyłącznie problem z DPF. Podobne objawy mogą występować przy niesprawnych wtryskiwaczach, uszkodzonej turbosprężarce, nieszczelnościach w układzie dolotowym czy problemach z czujnikami silnika. Jednak w przypadku samochodów z dużym przebiegiem, eksploatowanych głównie w mieście i z objawami typowymi dla zapchanego filtra, DPF jest jednym z pierwszych elementów, które należy sprawdzić.
Podsumowując, zatkany filtr DPF może być bezpośrednią przyczyną pulsacyjnego przyspieszania, ponieważ ogranicza przepływ spalin i zaburza pracę całego układu napędowego. Ignorowanie tego objawu prowadzi do dalszego pogarszania osiągów, wzrostu zużycia paliwa i ryzyka poważniejszych uszkodzeń silnika oraz turbosprężarki. W przypadku podejrzenia zapchania DPF warto jak najszybciej udać się do serwisu na diagnostykę i ewentualną regenerację lub wymianę filtra, aby przywrócić płynność jazdy i bezpieczeństwo eksploatacji pojazdu.
