Układ SCR (Selective Catalytic Reduction), czyli selektywnej redukcji katalitycznej, jest jednym z najważniejszych systemów oczyszczania spalin w nowoczesnych pojazdach z silnikami Diesla. Jego zadaniem jest redukcja tlenków azotu (NOx) do azotu i pary wodnej poprzez wtrysk roztworu mocznika (AdBlue) do układu wydechowego. Choć SCR działa głównie „w tle”, jego sprawność i stan techniczny mogą mieć pośredni, a czasem nawet bezpośredni wpływ na funkcjonowanie innych systemów pojazdu, w tym tempomatu.
Tempomat, czyli system utrzymywania zadanej prędkości bez konieczności ciągłego wciskania pedału gazu, opiera się na współpracy z układem sterowania silnikiem oraz szeregiem czujników monitorujących parametry jazdy i pracy jednostki napędowej. W teorii, tempomat i SCR to dwa niezależne systemy, jednak w praktyce są one powiązane przez centralny sterownik silnika, który zarządza wszystkimi kluczowymi funkcjami pojazdu.
Gdy układ SCR działa prawidłowo, nie wpływa w żaden sposób na pracę tempomatu. Problemy pojawiają się w sytuacji, gdy system oczyszczania spalin wykryje usterkę, przekroczenie limitów emisji NOx, zbyt niski poziom AdBlue lub awarię czujników (np. NOx, temperatury, ciśnienia). W nowoczesnych pojazdach spełniających normy Euro 6, sterownik silnika w przypadku poważnych problemów z SCR może wprowadzić jednostkę napędową w tryb awaryjny (tzw. limp mode). Tryb ten ogranicza moc i moment obrotowy silnika, a w niektórych przypadkach wyłącza lub ogranicza działanie tempomatu, aby zapobiec dalszemu wzrostowi emisji i chronić podzespoły przed uszkodzeniem.
Objawem wpływu układu SCR na pracę tempomatu może być niemożność aktywowania systemu, automatyczne wyłączanie tempomatu podczas jazdy, komunikaty ostrzegawcze na desce rozdzielczej (np. „awaria układu oczyszczania spalin”, „brak AdBlue” lub „ograniczona moc silnika”) oraz spadek dynamiki pojazdu. W niektórych modelach samochodów, po wyczerpaniu AdBlue lub wykryciu poważnej usterki SCR, tempomat zostaje wyłączony do czasu usunięcia problemu i wykasowania błędów z pamięci sterownika.
Warto podkreślić, że wpływ SCR na tempomat jest pośredni i zależy od strategii zarządzania awariami przyjętej przez producenta pojazdu. Nie wszystkie samochody reagują w ten sam sposób – w niektórych przypadkach tempomat może działać mimo błędów w układzie oczyszczania spalin, choć z ograniczoną funkcjonalnością.
W przypadku problemów z tempomatem, którym towarzyszą komunikaty dotyczące SCR, należy w pierwszej kolejności przeprowadzić diagnostykę układu oczyszczania spalin, sprawdzić poziom AdBlue, stan czujników i ewentualnie usunąć błędy z pamięci sterownika. Dopiero po przywróceniu pełnej sprawności SCR tempomat będzie działał prawidłowo i bez ograniczeń.
Układ SCR może więc wpływać na pracę tempomatu, szczególnie w sytuacji awarii, braku AdBlue lub przekroczenia limitów emisji. Sprawny system oczyszczania spalin to nie tylko niższa emisja, ale także gwarancja pełnej funkcjonalności wszystkich systemów komfortu i bezpieczeństwa w pojeździe.
