Współczesne silniki spalinowe to skomplikowane układy, w których poszczególne systemy ściśle ze sobą współpracują. Jednym z mniej oczywistych, ale bardzo istotnych powiązań jest wpływ układu wydechowego na temperaturę oleju silnikowego. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że wydech i układ smarowania to dwa niezależne systemy, w praktyce ich wzajemne oddziaływanie ma kluczowe znaczenie dla trwałości i sprawności jednostki napędowej.
Podstawowym zadaniem układu wydechowego jest odprowadzanie spalin z komór spalania oraz redukcja hałasu i emisji szkodliwych substancji. W trakcie pracy silnika, spaliny osiągają bardzo wysokie temperatury – nawet powyżej 800°C w okolicach kolektora wydechowego. Część tego ciepła jest przekazywana na sąsiadujące elementy silnika, w tym na blok, głowicę oraz misę olejową. Im wyższa temperatura spalin i im dłużej utrzymuje się intensywna praca silnika, tym większy jest wpływ układu wydechowego na wzrost temperatury oleju silnikowego.
W silnikach o dużej mocy, wyposażonych w turbosprężarkę, zjawisko to jest szczególnie widoczne. Turbina, napędzana energią spalin, jest jednym z najgorętszych punktów w całym silniku. Jej obudowa często znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie przewodów olejowych i kanałów smarujących. Ciepło z turbosprężarki oraz gorących spalin może podnosić temperaturę oleju, zwłaszcza podczas dynamicznej jazdy, holowania przyczepy czy jazdy w wysokich temperaturach otoczenia.
Niewłaściwie działający układ wydechowy, na przykład z zapchanym katalizatorem, filtrem DPF lub uszkodzonym tłumikiem, powoduje wzrost ciśnienia i temperatury spalin w okolicach głowicy i kolektora. W takich warunkach więcej ciepła przekazywane jest na elementy silnika, co prowadzi do szybszego nagrzewania się oleju. Zbyt wysoka temperatura oleju skutkuje spadkiem jego lepkości, pogorszeniem właściwości smarnych oraz przyspieszonym zużyciem zarówno samego oleju, jak i smarowanych elementów silnika.
Z drugiej strony, nieszczelności w układzie wydechowym, zwłaszcza w okolicach kolektora, mogą powodować miejscowe przegrzewanie elementów silnika, a także niekontrolowane oddawanie ciepła do otoczenia. Długotrwała jazda z nieszczelnym wydechem prowadzi do nierównomiernego rozkładu temperatur w silniku, co również wpływa na pracę układu smarowania.
Producenci pojazdów stosują szereg rozwiązań mających na celu ograniczenie negatywnego wpływu wydechu na temperaturę oleju silnikowego. Stosowane są osłony termiczne, izolacje cieplne, a w sportowych i ciężarowych pojazdach – dodatkowe chłodnice oleju. Mimo to, w przypadku awarii lub modyfikacji układu wydechowego, kontrola temperatury oleju staje się szczególnie ważna.
Objawami zbyt wysokiej temperatury oleju, wywołanej problemami z układem wydechowym, są m.in. szybkie nagrzewanie się silnika, spadek ciśnienia oleju, świecenie się kontrolki temperatury oleju oraz wyczuwalne przegrzewanie się komory silnika. W dłuższej perspektywie prowadzi to do przyspieszonego zużycia silnika, spadku osiągów i ryzyka poważnych awarii.
Układ wydechowy ma więc realny wpływ na temperaturę oleju silnikowego. Sprawny, szczelny i prawidłowo zaprojektowany wydech to gwarancja nie tylko niskiej emisji i komfortu jazdy, ale także optymalnych warunków pracy układu smarowania i długiej żywotności silnika.
