Sprawna turbosprężarka działa jak jednokierunkowy przepływ energii – spaliny napędzają wirnik turbiny, który z kolei spręża powietrze trafiające do cylindrów. Jednak gdy dochodzi do poważnej awarii turbo, szczególnie po stronie wydechowej, może dojść do zjawiska cofania się spalin. Taka sytuacja jest nie tylko niepożądana, ale wręcz bardzo niebezpieczna dla silnika i całego układu wydechowego.
Cofanie się spalin przez uszkodzoną turbinę najczęściej występuje wtedy, gdy dochodzi do uszkodzenia łożysk, pęknięcia wałka lub łopatek wirnika po stronie wydechowej. Jeśli wirnik nie obraca się swobodnie lub całkowicie się zablokuje, spaliny nie mają możliwości przepływu przez turbinę z odpowiednią prędkością. W efekcie część gazów wydechowych może cofać się w kierunku kolektora wydechowego, a nawet do komór spalania. Takie zjawisko jest szczególnie groźne w silnikach o dużym stopniu doładowania i wysokim ciśnieniu spalin.
Objawem cofania się spalin przez uszkodzoną turbinę może być wyraźny spadek mocy silnika, szarpanie podczas przyspieszania, nierówna praca jednostki napędowej oraz wzrost temperatury spalin. Kierowca może również zauważyć dymienie z wydechu, które przy poważnych uszkodzeniach przybiera intensywnie czarną lub niebieską barwę. W skrajnych przypadkach spaliny mogą przedostawać się do układu dolotowego, powodując zanieczyszczenie powietrza trafiającego do cylindrów, a nawet do wnętrza pojazdu przez system wentylacji.
Długotrwałe cofanie się spalin przez uszkodzoną turbinę prowadzi do poważnych konsekwencji. Po pierwsze, spaliny mogą uszkodzić zawory wydechowe i uszczelki, przyspieszając zużycie silnika. Po drugie, wysokie temperatury i ciśnienia mogą spowodować deformację kolektora wydechowego, a nawet pęknięcia w głowicy silnika. Po trzecie, cofające się spaliny mogą zakłócić pracę czujników (np. sond lambda), prowadząc do błędów w sterowniku silnika i przejścia jednostki w tryb awaryjny.
Warto pamiętać, że cofanie się spalin przez uszkodzoną turbinę może być także przyczyną nieprzyjemnego zapachu spalin w kabinie pojazdu, zwłaszcza podczas postoju lub jazdy z zamkniętymi szybami. To zjawisko jest nie tylko uciążliwe, ale i niebezpieczne dla zdrowia pasażerów, ponieważ spaliny zawierają szkodliwe tlenki azotu i cząstki stałe.
Podsumowując, cofanie się spalin przez uszkodzoną turbinę to poważny problem, który prowadzi do spadku mocy, nierównej pracy silnika, dymienia, uszkodzeń mechanicznych i ryzyka zatrucia spalinami. W przypadku podejrzenia takiej awarii należy natychmiast przerwać jazdę i skonsultować się z mechanikiem. Szybka diagnostyka i naprawa turbosprężarki to podstawa bezpiecznej i bezproblemowej eksploatacji samochodu z doładowaniem.
