Turbosprężarka to jeden z najbardziej precyzyjnych i obciążonych elementów współczesnego silnika. Jej wirnik obraca się z prędkościami sięgającymi nawet 300 tysięcy obrotów na minutę, a łożyska pracują w ekstremalnych temperaturach i pod dużym ciśnieniem. Kluczowym warunkiem prawidłowej pracy turbosprężarki jest stały dopływ czystego, wysokiej jakości oleju silnikowego, który nie tylko smaruje, ale również chłodzi elementy turbo. Brak smarowania to jedna z najgroźniejszych awarii, jakie mogą spotkać turbosprężarkę, i bardzo często prowadzi do jej całkowitego zablokowania.
Gdy do turbosprężarki przestaje docierać olej – na przykład w wyniku zapchania przewodów olejowych, zbyt niskiego poziomu oleju w silniku, użycia niewłaściwego środka smarnego lub zanieczyszczenia oleju – łożyska zaczynają pracować „na sucho”. W takich warunkach tarcie między metalowymi powierzchniami gwałtownie rośnie, co prowadzi do błyskawicznego wzrostu temperatury. W krótkim czasie dochodzi do przegrzania i zatarcia łożysk, a wirnik traci możliwość swobodnego obracania się. W skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego zablokowania wirnika, który przestaje się obracać lub obraca się z ogromnym oporem. Efektem jest natychmiastowa utrata ciśnienia doładowania, spadek mocy silnika, a nawet jego zgaśnięcie.
Brak smarowania powoduje także powstawanie nagaru i osadów na elementach turbo. Wysoka temperatura prowadzi do zwęglania się resztek oleju, które osadzają się na łożyskach i wałku, jeszcze bardziej utrudniając ruch wirnika. Długotrwała jazda z niedostatecznym smarowaniem prowadzi do poważnych uszkodzeń nie tylko turbosprężarki, ale także silnika – opiłki metalu z zatartych łożysk mogą przedostać się do układu olejowego, powodując wtórne awarie.
Objawem zablokowania turbiny z powodu braku smarowania jest nagły spadek mocy, brak doładowania, pojawienie się głośnych dźwięków (metaliczne stuki, szumy, tarcie), dymienie z wydechu (szczególnie niebieskie, świadczące o spalaniu oleju), a także wycieki oleju w okolicach turbo. W skrajnych przypadkach silnik może przejść w tryb awaryjny lub całkowicie zgasnąć.
Podsumowując, brak smarowania prowadzi bardzo szybko do zatarcia i zablokowania turbiny. Regularna kontrola poziomu i jakości oleju, wymiana filtrów oraz dbałość o drożność przewodów olejowych to podstawa długowieczności turbosprężarki. W przypadku jakichkolwiek objawów niedostatecznego smarowania należy natychmiast przerwać jazdę i usunąć przyczynę, by uniknąć kosztownych napraw i poważnych uszkodzeń silnika.
