Wirnik turbiny to jeden z najbardziej precyzyjnych i obciążonych elementów turbosprężarki. Jego zadaniem jest przekształcanie energii spalin w ruch obrotowy, który napędza sprężarkę tłoczącą powietrze do silnika. Wirnik pracuje z prędkościami sięgającymi nawet 200–300 tysięcy obrotów na minutę, a wszelkie odchylenia od idealnej osiowości mogą prowadzić do poważnych problemów. Wykrzywienie wirnika turbiny to rzadka, ale bardzo groźna awaria – jak ją rozpoznać?
Jednym z pierwszych i najbardziej charakterystycznych objawów wykrzywienia wirnika są nietypowe dźwięki dochodzące z okolic turbosprężarki. Mogą to być metaliczne stuki, wycie, gwizdy, szumy czy buczenie, które nasilają się wraz ze wzrostem obrotów silnika. Dźwięki te świadczą o tym, że wirnik ociera o obudowę turbo lub pracuje z nieprawidłowym wyważeniem, co prowadzi do powstawania drgań i wibracji całego układu.
Kolejnym objawem jest wyraźny spadek mocy silnika i ospała reakcja na gaz. Wykrzywiony wirnik nie jest w stanie efektywnie przetwarzać energii spalin na doładowanie, przez co turbo nie buduje odpowiedniego ciśnienia. W logach parametrów pracy silnika widoczne są rozbieżności między ciśnieniem zadanym a rzeczywistym, a komputer może rejestrować błędy związane z układem doładowania.
Wykrzywienie wirnika bardzo często prowadzi do nieszczelności w układzie turbo – uszczelki i łożyska nie są w stanie utrzymać szczelności przy nierównomiernym obciążeniu. Skutkiem tego mogą być wycieki oleju do dolotu lub wydechu, co objawia się dymieniem z wydechu (najczęściej niebieskim), obecnością oleju w przewodach dolotowych lub intercoolerze oraz spadkiem poziomu oleju w silniku.
Innym symptomem są nietypowe drgania wyczuwalne w kabinie, na kierownicy lub nadwoziu pojazdu, zwłaszcza przy wyższych obrotach. Drgania te mogą prowadzić do przyspieszonego zużycia innych elementów układu napędowego, a nawet do pęknięcia obudowy turbosprężarki.
W skrajnych przypadkach, gdy wykrzywienie wirnika jest znaczne, może dojść do całkowitego zatarcia turbo, zablokowania wirnika lub jego rozpadu na kawałki. Fragmenty wirnika mogą przedostać się do układu dolotowego lub wydechowego, powodując poważne uszkodzenia silnika, katalizatora czy filtra DPF.
Przyczyną wykrzywienia wirnika najczęściej są uszkodzenia mechaniczne (np. dostanie się ciała obcego do turbo), niewyważenie po nieprofesjonalnej regeneracji, przegrzanie, zatarcie łożysk lub długotrwała jazda z nieszczelnościami w układzie smarowania. Każde podejrzenie wykrzywienia wirnika powinno skłonić do natychmiastowej diagnostyki i naprawy – dalsza jazda grozi całkowitym zniszczeniem turbosprężarki i bardzo kosztowną naprawą silnika.
Podsumowując, oznaki wykrzywienia wirnika turbiny to nietypowe dźwięki, spadek mocy, dymienie, drgania oraz wycieki oleju. Szybka reakcja i naprawa pozwalają uniknąć poważnych awarii i przywrócić pełną sprawność układu doładowania.
