Pompa wysokiego ciśnienia to jeden z kluczowych elementów nowoczesnych układów wtryskowych, zarówno w silnikach wysokoprężnych, jak i benzynowych z bezpośrednim wtryskiem paliwa. Jej zadaniem jest dostarczanie paliwa pod bardzo dużym ciśnieniem, często sięgającym kilkuset barów, do listwy wtryskowej, skąd trafia ono do wtryskiwaczy. Z uwagi na pracę przy ekstremalnych obciążeniach mechanicznych i hydraulicznych, każda usterka tej pompy może mieć poważne konsekwencje. Jedną z nich jest możliwość przenikania paliwa do oleju silnikowego, co stanowi realne zagrożenie dla jednostki napędowej.
Zjawisko to najczęściej występuje w pompach, których konstrukcja zakłada bezpośredni kontakt części roboczych z elementami układu smarowania silnika. Jeśli uszczelnienia pomiędzy sekcją paliwową a mechaniczną ulegną zużyciu lub uszkodzeniu, paliwo zaczyna przedostawać się do wnętrza silnika i mieszać z olejem. W przypadku oleju napędowego, który ma właściwości smarne, objawy mogą być trudne do zauważenia w pierwszym etapie. Silnik może pracować pozornie poprawnie, a jedynym sygnałem ostrzegawczym będzie wzrost poziomu oleju na bagnecie lub zmiana jego konsystencji i zapachu.
W silnikach benzynowych sytuacja może być bardziej niebezpieczna. Benzyna ma niższą lepkość i właściwości smarne, co oznacza, że jej obecność w oleju natychmiast obniża jego zdolność do tworzenia filmu olejowego na elementach silnika. Skutkiem może być szybkie zużycie panewek, prowadnic zaworowych i pierścieni tłokowych, a w dłuższej perspektywie również zatarcie silnika. Oprócz tego, benzyna zmienia temperaturę zapłonu mieszaniny olejowo-paliwowej, co zwiększa ryzyko samozapłonu i uszkodzenia silnika wskutek detonażu.
Pierwsze objawy tego typu problemu mogą być bardzo subtelne. Kierowca zauważy podnoszący się poziom oleju, pojawiający się zapach paliwa w okolicy silnika, a czasem również dymienie z układu wydechowego przy rozgrzanym silniku. Zwiększone zużycie paliwa i pogorszenie pracy silnika w niskim zakresie obrotów również mogą świadczyć o tym, że część paliwa trafia nie do komory spalania, lecz bezpośrednio do oleju. Diagnostyka bywa trudna, bo w wielu przypadkach komputer nie zarejestruje żadnego błędu, a standardowe pomiary ciśnienia w układzie paliwowym mogą nie wykazać nieprawidłowości.
Aby potwierdzić podejrzenia, warto wykonać analizę składu oleju w laboratorium lub przynajmniej sprawdzić, czy jego lepkość nie zmniejszyła się w sposób nienaturalny. Pomocne bywa również spuszczenie oleju do przezroczystego naczynia i obserwacja, czy nie oddzielają się z niego lżejsze frakcje, charakterystyczne dla obecności paliwa. W razie stwierdzenia problemu, konieczna będzie wymiana pompy wysokiego ciśnienia lub przynajmniej jej kompleksowa regeneracja, obejmująca wymianę uszczelnień i kontrolę szczelności wszystkich komór.
Warto pamiętać, że przenikanie paliwa do oleju nie zawsze jest efektem zużycia pompy – może też wynikać z nadmiernej ilości niespalonego paliwa trafiającego do miski olejowej w wyniku powtarzających się niedopałów, pracy na zbyt bogatej mieszance lub nieprawidłowego cyklu regeneracji filtra cząstek stałych. Niemniej jednak pompa wysokiego ciśnienia to jeden z głównych podejrzanych, zwłaszcza w przypadku, gdy silnik nie wykazuje typowych objawów spalania poza komorą. Wczesne wykrycie problemu pozwala zapobiec kosztownym naprawom i przedłużyć żywotność całej jednostki napędowej.
