Pompa paliwa w nowoczesnym układzie zasilania silnika nie pełni wyłącznie funkcji dostarczania paliwa – odpowiada również za utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia w listwie wtryskowej lub układzie wysokiego ciśnienia. W teorii jej praca powinna być dostosowana do aktualnego zapotrzebowania silnika na paliwo, a więc w czasie biegu jałowego układ powinien utrzymywać ustaloną, niższą wartość ciśnienia, nie przekraczającą granicy przewidzianej przez producenta. W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, gdy pompa funkcjonuje pozornie bez zarzutu, a mimo to generuje zbyt wysokie ciśnienie już na wolnych obrotach. Taki stan może być równie szkodliwy jak niedostateczne ciśnienie, a jego przyczyny bywają zaskakujące.
Zbyt wysokie ciśnienie w układzie na biegu jałowym może świadczyć o problemie z regulatorem ciśnienia paliwa. Ten element – często zintegrowany z pompą lub listwą wtryskową – ma za zadanie ograniczać ciśnienie poprzez otwieranie zaworu powrotnego i kierowanie nadmiaru paliwa z powrotem do zbiornika. Jeśli regulator się zablokuje lub jego membrana ulegnie uszkodzeniu, może dojść do sytuacji, w której ciśnienie w listwie rośnie niekontrolowanie, mimo że zapotrzebowanie silnika jest minimalne. Efektem są rozbieżności w pracy wtryskiwaczy, rozregulowanie dawki paliwa oraz błędne korekty wtryskowe zapisywane przez sterownik.
Innym czynnikiem, który może doprowadzić do podniesionego ciśnienia na biegu jałowym, jest nieprawidłowe sterowanie elektryczne pompą paliwa. W autach wyposażonych w system PWM (modulacja szerokości impulsu) do regulacji prędkości pracy pompy, za prawidłowe dozowanie napięcia odpowiada sterownik silnika lub osobny moduł zasilania pompy. W przypadku uszkodzenia tego układu, pompa może pracować ze zbyt dużą mocą nawet przy małym obciążeniu silnika, generując nadmiarowe ciśnienie, które nie zostaje odpowiednio zredukowane. Diagnostyka w takiej sytuacji wymaga sprawdzenia nie tylko ciśnienia mechanicznego, ale także parametrów sterujących, które mogą być przesunięte względem wartości referencyjnych.
W starszych konstrukcjach przyczyną nadciśnienia może być również mechaniczne zużycie pompy. Paradoksalnie, pompa o zużytych uszczelnieniach lub z nieszczelnym zaworem jednokierunkowym może okresowo generować niestabilne ciśnienie – zbyt wysokie na jałowym biegu i zbyt niskie w czasie dużego obciążenia. Taki układ staje się nieprzewidywalny i w dłuższej perspektywie może doprowadzić do awarii wtryskiwaczy, zanieczyszczenia katalizatora lub problemów z emisją spalin. Zbyt wysokie ciśnienie powoduje bowiem wtrysk zbyt dużej dawki paliwa, co skutkuje nierównomiernym spalaniem, osadami i możliwym przelewaniem się paliwa do cylindrów.
Czasem przyczyną podniesionego ciśnienia paliwa na wolnych obrotach okazuje się banalny, ale trudny do wykrycia błąd montażowy – źle dobrany lub zamontowany regulator ciśnienia, zawór powrotu paliwa niekompatybilny z daną wersją silnika, a nawet filtr paliwa o nieprawidłowych parametrach przepływu. Niektóre zamienniki, szczególnie tanie i niesprawdzone marki, mogą ograniczać przepływ zwrotny, co powoduje zaburzenie równowagi w ciśnieniu paliwa już przy minimalnym zapotrzebowaniu. Problem ten może się nasilać wraz ze wzrostem temperatury, co dodatkowo utrudnia diagnozę.
Zbyt wysokie ciśnienie paliwa na biegu jałowym może objawiać się kilkoma symptomami – nierówną pracą silnika, szarpaniem przy ruszaniu, wzrostem spalania, problemami z rozruchem na ciepłym silniku, a nawet pojawieniem się zapachu niespalonego paliwa z układu wydechowego. Czasem kontrolka check engine pozostaje nieaktywna, zwłaszcza jeśli wartości mieszczą się jeszcze w granicach tolerancji, ale korekty długoterminowe dawki paliwa zdradzają, że sterownik próbuje zrekompensować nadmiarowe ciśnienie w sposób programowy.
Dla pewności warto przeprowadzić pomiar ciśnienia na listwie w różnych warunkach – zarówno na jałowym biegu, jak i podczas obciążenia, a także po zgaszeniu silnika, aby sprawdzić, czy ciśnienie nie utrzymuje się zbyt długo. Zestawienie tych pomiarów z danymi producenta oraz porównanie z wartościami adaptacyjnymi wtrysku pozwala określić, czy problem leży po stronie pompy, regulatora, sterownika czy samego układu paliwowego. Regularna diagnostyka oraz stosowanie części o odpowiednich parametrach to jedyny sposób, by uniknąć kosztownych i niejednoznacznych awarii w nowoczesnym układzie zasilania paliwem.
