Magistrala CAN, czyli Controller Area Network, stanowi podstawę komunikacji między modułami sterującymi w nowoczesnych pojazdach. Dzięki niej możliwa jest szybka i niezawodna wymiana danych pomiędzy różnymi jednostkami odpowiedzialnymi za pracę silnika, skrzyni biegów, systemów bezpieczeństwa czy komfortu. Jednym z najczęstszych problemów w przypadku usterek elektryki w samochodzie jest przerwanie ciągłości przewodów CAN, które może doprowadzić do utraty komunikacji i błędów w wielu systemach. Sprawdzenie takiej ciągłości wymaga podstawowej wiedzy o budowie sieci i kilku prostych narzędzi.
Najpierw należy zrozumieć, że przewody magistrali CAN występują w parach i najczęściej oznaczane są jako CAN High i CAN Low. Przebiegają one pomiędzy modułami w całym pojeździe i tworzą topologię magistralową z terminatorami na obu końcach. Jeśli jeden z przewodów zostanie przerwany, uszkodzony lub zwarcie zakłóci różnicowy sygnał, komunikacja zostaje zerwana, a na desce rozdzielczej pojawiają się błędy z różnych niezależnych systemów. Objawy mogą być bardzo niespójne i pozornie niepowiązane, co utrudnia trafną diagnozę bez odpowiedniego podejścia.
Podstawowym sposobem sprawdzenia ciągłości przewodów CAN jest użycie multimetru w trybie pomiaru rezystancji lub funkcji testu ciągłości. Przed przystąpieniem do pomiaru należy koniecznie odłączyć zasilanie pojazdu, najlepiej poprzez zdjęcie klem z akumulatora, ponieważ sygnały w sieci CAN są aktywne nawet przy wyłączonym zapłonie. Następnie lokalizujemy dostęp do przewodów CAN – może to być wtyczka OBD, złącze modułu sterującego lub kostka instalacyjna w podszybiu, słupku A, bagażniku lub drzwiach, w zależności od podejrzewanego miejsca usterki.
Test ciągłości polega na zmierzeniu rezystancji pomiędzy końcem jednego przewodu a jego drugim końcem. W tym celu należy znać dokładny przebieg wiązki i miejsce, gdzie można dostać się do obu końców. W idealnym przypadku oporność powinna wynosić niemal zero omów – każda wyraźna różnica może wskazywać na przerwanie przewodu lub obecność oporu, na przykład w miejscu korozji czy niedokładnego styku. Dla magistrali CAN szczególnie ważne jest także sprawdzenie, czy między przewodami High i Low nie występuje zwarcie – oporność między nimi nie powinna być zerowa.
Drugim istotnym testem jest pomiar oporności na końcach całej magistrali CAN. W typowej konfiguracji z dwoma rezystorami terminującymi po 120 omów, mierząc oporność między linią CAN High a CAN Low, powinniśmy uzyskać około 60 omów. Jeśli odczyt znacząco odbiega od tej wartości – na przykład wynosi 120 lub nieskończoność – oznacza to brak jednego z rezystorów, przerwę w przewodach lub inne zakłócenie w topologii sieci.
W przypadku gdy podejrzewana jest tylko jedna gałąź sieci – na przykład prowadząca do drzwi, modułu tylnej lampy lub haka holowniczego – można wykonać test punktowy tylko tej sekcji. Wystarczy odpiąć oba końce podejrzanego odcinka i zmierzyć oporność pomiędzy nimi. W razie potrzeby można także zidentyfikować konkretne miejsce przerwania, stosując metodę wbijania się w przewód cienką igłą i przesuwania punktu pomiaru, aż rezystancja nagle zmieni wartość – to pozwala zlokalizować uszkodzony fragment wiązki.
Do bardziej zaawansowanych testów wykorzystuje się specjalistyczne urządzenia diagnostyczne, takie jak analizatory magistrali CAN. Umożliwiają one pomiar jakości sygnału, poziomu napięć i identyfikację błędów ramki transmisji. Jednak w warunkach warsztatowych lub domowych najczęściej wystarcza po prostu multimetr i dokładna znajomość schematów instalacji danego pojazdu.
Należy pamiętać, że przy sprawdzaniu przewodów istotna jest nie tylko ich ciągłość, ale również jakość połączeń. Nawet jeśli przewód nie jest przerwany, ale występuje korozja na złączu, niska jakość lutowania lub uszkodzenie izolacji, może dochodzić do zakłóceń sygnału różnicowego. To z kolei może skutkować błędami okresowymi, trudnymi do jednoznacznego zdiagnozowania. Często właśnie przewody CAN są najbardziej wrażliwe na wilgoć i wibracje, dlatego ich przetarcia i skorodowane piny stanowią częstą przyczynę usterek.
Podsumowując, sprawdzenie ciągłości przewodów w instalacji CAN wymaga ostrożności, wiedzy o przebiegu wiązek i odpowiedniego narzędzia pomiarowego. Choć sama procedura nie jest skomplikowana, to jej prawidłowe wykonanie pozwala wykryć problem, który potrafi unieruchomić wiele kluczowych systemów pojazdu. W dobie wszechobecnej elektroniki, umiejętność diagnozowania magistrali danych staje się nieodzowną częścią nowoczesnej naprawy samochodów.
