Przepięcie w instalacji elektrycznej samochodu, spowodowane nagłym skokiem napięcia alternatora, to jedna z poważniejszych usterek, która może dotknąć zarówno starsze, jak i nowoczesne pojazdy. Alternator odpowiada za ładowanie akumulatora i zasilanie wszystkich odbiorników prądu podczas pracy silnika. W prawidłowo działającym układzie regulator napięcia utrzymuje napięcie na poziomie 13,8–14,5 V. Jednak w przypadku awarii regulatora lub nagłego skoku napięcia, wartości te mogą gwałtownie wzrosnąć, nawet do 18–20 V, co ma bardzo niekorzystny wpływ na całą elektronikę samochodu.
Pierwszym i najczęstszym skutkiem przepięcia jest uszkodzenie wrażliwych modułów elektronicznych. Nowoczesne samochody są wyposażone w dziesiątki sterowników (ECU, BCM, ABS, ESP, sterowniki szyb, klimatyzacji, poduszek powietrznych), które są bardzo czułe na zmiany napięcia. Przepięcie może prowadzić do ich trwałego uszkodzenia, utraty komunikacji z innymi modułami, a nawet całkowitego unieruchomienia pojazdu. Objawia się to zapaleniem wielu kontrolek ostrzegawczych na desce rozdzielczej, pojawianiem się komunikatów o awarii systemów oraz brakiem reakcji na polecenia kierowcy.
Kolejnym skutkiem skoku napięcia jest przepalenie bezpieczników i zabezpieczeń w instalacji. Choć bezpieczniki mają chronić przed skutkami zwarć i przeciążeń, w przypadku bardzo gwałtownego wzrostu napięcia mogą nie zadziałać wystarczająco szybko, przez co uszkodzeniu ulegają także przewody, złącza czy podzespoły elektroniczne. Przepięcie może prowadzić do stopienia izolacji przewodów, a w skrajnych przypadkach nawet do pożaru instalacji elektrycznej.
Przepięcie często powoduje także uszkodzenie akumulatora. Akumulator narażony na zbyt wysokie napięcie zaczyna się przegrzewać, gazować, a nawet wybuchać. W najlepszym wypadku dochodzi do jego szybkiego zużycia i utraty pojemności, w najgorszym – do trwałego uszkodzenia i konieczności wymiany.
W pojazdach wyposażonych w systemy multimedialne i komfortu (nawigacja, radio, klimatyzacja, elektryczne szyby, podgrzewane fotele) przepięcie może prowadzić do ich resetowania, zawieszania się, a nawet całkowitej utraty funkcjonalności. W niektórych przypadkach konieczna jest ponowna kalibracja lub wymiana uszkodzonych modułów.
Nie można zapominać o wpływie przepięcia na czujniki i elementy wykonawcze – czujniki temperatury, ciśnienia, położenia wału, sondy lambda czy siłowniki mogą ulec uszkodzeniu, co skutkuje błędami w pracy silnika, zwiększonym zużyciem paliwa i spadkiem osiągów pojazdu.
Po wystąpieniu przepięcia konieczna jest szczegółowa diagnostyka wszystkich systemów pojazdu, sprawdzenie stanu alternatora, regulatora napięcia, akumulatora oraz wszystkich modułów elektronicznych. Wymiana uszkodzonych elementów i przywrócenie prawidłowego napięcia w instalacji to klucz do bezpiecznej i niezawodnej eksploatacji samochodu.
