Smar w przegubie homokinetycznym pełni kluczową rolę – to on umożliwia płynną pracę wszystkich elementów, minimalizując tarcie, chroniąc przed zużyciem i zapewniając długowieczność całego układu. Choć przeguby homokinetyczne to elementy zazwyczaj niewymagające bieżącej obsługi, ich prawidłowe funkcjonowanie zależy bezpośrednio od kondycji smaru znajdującego się wewnątrz. Niestety, w codziennej eksploatacji trudno dostrzec, kiedy smar zaczyna tracić swoje właściwości, dlatego warto znać objawy świadczące o jego zużyciu oraz sposoby ich diagnozowania.
Pierwszym i najbardziej oczywistym sygnałem pogorszenia stanu smaru jest hałas dochodzący z przegubu podczas jazdy. Charakterystyczne cykanie, pukanie, stukanie lub zgrzytanie przy skręcie, ruszaniu lub zmianie obciążenia mogą oznaczać, że smar już nie spełnia swojej roli. Bez odpowiedniego smarowania elementy metalowe zaczynają pracować „na sucho”, co skutkuje szybkim powstawaniem mikroskopijnych uszkodzeń i pogłębianiem luzów. Jeśli dźwięki pojawiają się tylko przy maksymalnym skręcie kół lub podczas gwałtownego przyspieszania, warto jak najszybciej sprawdzić stan przegubów – może to być wczesne ostrzeżenie o braku odpowiedniego smarowania.
Kolejnym objawem jest wyciek smaru z wnętrza przegubu. Jeżeli na feldze, oponie lub elementach zawieszenia widać tłuste ślady, często pokryte kurzem i brudem, to znak, że smar wydostaje się przez uszkodzoną manżetę. W takim przypadku nie tylko dochodzi do jego utraty, ale jednocześnie do wnętrza przegubu dostają się zanieczyszczenia, które przyspieszają zużycie mechaniczne. Brak smaru prowadzi do przegrzewania się przegubu, jego hałasowania, a w konsekwencji – do zatarcia lub rozpadnięcia się w trakcie jazdy.
Ocena stanu smaru bez rozbierania przegubu możliwa jest jedynie pośrednio, na podstawie objawów towarzyszących jego pracy. Jeśli jednak przegub jest już wymontowany lub osłona manżety została zdjęta, można bezpośrednio ocenić wygląd smaru. Świeży i sprawny smar ma gładką, jednorodną konsystencję oraz kolor zbliżony do jasnożółtego lub szarego, w zależności od rodzaju. Smar zużyty, przegrzany lub zanieczyszczony może być ciemny, grudkowaty, lepki lub wręcz spalony. Obecność metalicznych opiłków świadczy o postępującym zużyciu elementów wewnętrznych i jest wyraźnym sygnałem, że przegub wymaga interwencji.
Niektóre przeguby wyposażone są w niewielkie otwory rewizyjne lub korki serwisowe, które umożliwiają ocenę stanu smaru bez konieczności pełnego demontażu. W takim przypadku wystarczy wprowadzić cienki pręt lub wykałaczkę i sprawdzić, czy smar ma odpowiednią konsystencję. Brak oporu lub całkowite wysuszenie wnętrza przegubu to sygnał alarmowy.
W praktyce smar w przegubach nie wymaga regularnej wymiany, jeśli manżeta pozostaje szczelna. Jednak każdorazowo przy jej uszkodzeniu lub wymianie przegubu z używanego na nowy, należy bezwzględnie zastosować świeży smar o właściwościach zgodnych z zaleceniami producenta. Niewłaściwy smar może być zbyt rzadki lub za gęsty, co skutkuje nieprawidłową pracą przegubu i jego szybszym zużyciem.
Podsumowując – sprawność smaru w przegubie można rozpoznać na podstawie hałasów, wycieków, trudności z prowadzeniem pojazdu lub bezpośredniej oceny po demontażu. Choć smar ten jest teoretycznie elementem bezobsługowym, to jego kondycja ma fundamentalne znaczenie dla pracy całego układu napędowego. Wczesne wykrycie problemu i wymiana smaru może zapobiec kosztownym naprawom oraz uniknąć ryzyka awarii podczas jazdy.
