Głośne stuki słyszalne przy redukcji biegu to problem, który może zaniepokoić każdego kierowcę. Choć często kojarzony jest z pracą skrzyni biegów lub luzami w sprzęgle, to w rzeczywistości źródłem dźwięku może być także układ napędowy, a konkretnie przeguby homokinetyczne lub inne elementy przenoszące moment obrotowy z silnika na koła. Redukcja biegu wiąże się z gwałtowną zmianą obciążeń, a układ napędowy musi w ułamku sekundy przejąć nagły wzrost siły przekazywanej na półosie i przeguby.
Jedną z najczęstszych przyczyn stuków przy redukcji jest zużycie przegubu wewnętrznego. W odróżnieniu od przegubu zewnętrznego, który objawia swoje zużycie głównie podczas skręcania, wewnętrzny przegub przekazuje siłę bez względu na położenie kół, a jego uszkodzenia słychać najczęściej podczas zmian momentu – przy ruszaniu, hamowaniu silnikiem lub właśnie redukcji biegu. W momencie zmniejszenia przełożenia silnik przekazuje nagle większy opór, który oddziałuje na półosie. Jeśli przegub ma nadmierny luz lub wybite rowki, następuje uderzenie wewnętrznych elementów, słyszalne jako wyraźne stuknięcie.
Podobny efekt mogą wywoływać zużyte wielowypusty na końcówkach półosi. To one łączą przegub z piastą koła lub skrzynią biegów i przenoszą moment obrotowy. Kiedy pojawia się luz między zębatymi powierzchniami, każda nagła zmiana obciążenia skutkuje uderzeniem jednej strony o drugą. W normalnej pracy półosie powinny przenosić siły płynnie i bez luzów. Jeśli jednak uszkodzenia są zaawansowane, redukcja biegu staje się impulsem, który ujawnia problem w postaci stuków.
Warto również zwrócić uwagę na łożyska podpędowe, które stabilizują półosie w ich środkowej części. W pojazdach, gdzie skrzynia znajduje się w znacznej odległości od piasty koła, dłuższa półoś wymaga podparcia dodatkowym łożyskiem. Gdy jest ono zużyte, cała półoś zaczyna pracować z minimalnym luzem, który również może dawać słyszalne objawy podczas nagłej zmiany kierunku przenoszenia siły – a więc przy redukcji biegu.
Kolejnym możliwym źródłem stuków jest układ zawieszenia – szczególnie tuleje wahaczy i mocowania silnika lub skrzyni biegów. Jeśli gumowe poduszki są wyrobione, to podczas gwałtownej zmiany obciążenia, np. przy redukcji, zespół napędowy może się poruszyć względem nadwozia, wywołując uderzenie któregoś z elementów. Choć stuk nie pochodzi wtedy bezpośrednio z przegubu, to objawy mogą być bardzo podobne.
Nie można też zapominać o problemach związanych ze skrzynią biegów. Luz w mechanizmie różnicowym lub wyeksploatowane sprzęgła w automatycznych skrzyniach również mogą powodować opóźnione przeniesienie siły, a co za tym idzie – uderzenie elementów napędu. Jednak zanim zaczniemy szukać przyczyny w samej skrzyni, warto najpierw wykluczyć te bardziej typowe i tańsze do naprawy.
Podsumowując – głośne stuki przy redukcji biegu najczęściej wynikają z luzów w przegubach wewnętrznych, półosiach, łożyskach lub mocowaniach układu napędowego. Nagła zmiana obciążenia ujawnia niedoskonałości w połączeniach mechanicznych, które w normalnych warunkach mogą być jeszcze niezauważalne. Wczesna diagnostyka i usunięcie przyczyny pozwala uniknąć poważniejszych uszkodzeń oraz poprawić komfort i bezpieczeństwo jazdy.
