Poruszanie się samochodem w trudnym terenie, zwłaszcza poza asfaltem, po stromych wzniesieniach, w błocie lub w głębokim śniegu, to wyzwanie nie tylko dla zawieszenia i napędu, ale również dla sprzęgła. To właśnie ten element najczęściej ulega przeciążeniu i przegrzaniu, gdy kierowca nie dostosuje techniki jazdy do warunków. Spalenie sprzęgła, objawiające się charakterystycznym zapachem, utratą przyczepności ciernej i szarpaniem, może zakończyć się koniecznością kosztownej wymiany całego zestawu, włącznie z dociskiem i wysprzęglikiem.
Aby tego uniknąć, kluczowe jest zrozumienie, w jakich sytuacjach sprzęgło jest najbardziej narażone na przeciążenie. Najgorszym scenariuszem jest długotrwałe, powolne ruszanie z miejsca pod dużym obciążeniem – na przykład przy podjeździe pod stromą górę z niską prędkością, z przyczepą lub w grząskim gruncie. Jeżeli kierowca trzyma wtedy nogę na pedale sprzęgła przez kilka lub kilkanaście sekund, dochodzi do intensywnego tarcia, które błyskawicznie podnosi temperaturę powierzchni ciernych. W krótkim czasie materiał na tarczy może się przepalić, zmieniając swoje właściwości i tracąc przyczepność.
Zasada numer jeden brzmi więc: unikać jazdy na półsprzęgle. Oznacza to, że sprzęgło powinno być albo w pełni wciśnięte, albo całkowicie puszczone. Wszelkie stany pośrednie, zwłaszcza pod dużym obciążeniem, są groźne i prowadzą do szybkiego zużycia. Jeśli warunki terenowe wymagają bardzo niskiej prędkości, lepszym rozwiązaniem jest użycie krótkiego pierwszego biegu lub, jeśli samochód jest w nie wyposażony, reduktora terenowego, który pozwala utrzymać niską prędkość bez przeciążania sprzęgła.
Kolejnym ważnym aspektem jest kontrolowanie obrotów silnika. Zbyt wysokie obroty podczas ruszania zwiększają różnicę prędkości między wałem korbowym a skrzynią biegów, co oznacza większe tarcie i większe ryzyko przegrzania tarczy. W trudnym terenie należy więc starać się ruszać na możliwie niskich obrotach, wykorzystując moment obrotowy silnika, a nie jego moc przy wysokich obrotach. Zwłaszcza w przypadku silników wysokoprężnych, które mają wysoki moment przy niskich obrotach, można skutecznie i bezpiecznie ruszać bez gwałtownego wciskania pedału gazu.
Warto też pamiętać o odpowiednim doborze ciśnienia w oponach, które wpływa na przyczepność – im lepsza trakcja, tym mniej pracy musi wykonać sprzęgło, by wprawić pojazd w ruch. W skrajnych warunkach – jak błoto czy śnieg – czasem lepiej odpuścić i próbować inną trasą, niż ryzykować spalenie sprzęgła próbując za wszelką cenę przejechać przez przeszkodę.
Podsumowując, aby uniknąć spalenia sprzęgła w trudnym terenie, należy unikać jazdy na półsprzęgle, nie przeciążać układu napędowego, kontrolować obroty silnika i wykorzystywać mechaniczne właściwości auta – jak krótka przekładnia, napęd na cztery koła czy reduktor. Świadoma jazda i cierpliwość są tutaj zdecydowanie lepszym sprzymierzeńcem niż siła i pośpiech.
