Praca pompy oleju bez odpowiedniego smarowania to sytuacja skrajnie niebezpieczna dla całego silnika. Pompa oleju jest sercem układu smarowania – odpowiada za tłoczenie oleju do wszystkich kluczowych elementów silnika, zapewniając im ochronę przed tarciem i przegrzewaniem. Jeśli pompa pracuje „na sucho”, czyli bez wystarczającej ilości oleju, bardzo szybko dochodzi do jej zatarcia. Pierwszym objawem jest gwałtowny spadek ciśnienia oleju, co natychmiast sygnalizuje kontrolka na desce rozdzielczej lub wskaźnik ciśnienia. W krótkim czasie pojawiają się metaliczne stuki z okolic pompy lub całego silnika – to efekt braku filmu olejowego na powierzchniach trących. Silnik zaczyna pracować nierówno, pojawia się wzrost temperatury, a w skrajnych przypadkach nawet dymienie z okolic pokrywy zaworów lub miski olejowej. Brak smarowania prowadzi do bardzo szybkiego zużycia panewek, wału korbowego, wałków rozrządu, tłoków i pierścieni. Pompa oleju bez smarowania może się zablokować, co skutkuje natychmiastowym zatrzymaniem cyrkulacji oleju i zatarciem całego silnika. Objawy te pojawiają się błyskawicznie – czasem wystarczy kilkadziesiąt sekund pracy na sucho, by doszło do nieodwracalnych uszkodzeń. W przypadku podejrzenia braku smarowania należy natychmiast wyłączyć silnik i nie uruchamiać go ponownie do czasu usunięcia przyczyny. Regularna kontrola poziomu oleju, stanu pompy i filtrów oraz szybka reakcja na wszelkie niepokojące objawy to jedyna skuteczna metoda zapobiegania katastrofalnym awariom silnika.
