Zawór upustowy, znany także jako zawór przelewowy, to kluczowy element pompy oleju, odpowiedzialny za utrzymanie właściwego ciśnienia w układzie smarowania. Jego zadaniem jest otwieranie się przy zbyt wysokim ciśnieniu i kierowanie nadmiaru oleju z powrotem do miski olejowej. Zablokowanie zaworu upustowego może mieć katastrofalne skutki dla silnika. Jeśli zawór zablokuje się w pozycji zamkniętej, ciśnienie oleju gwałtownie wzrasta, co prowadzi do uszkodzenia uszczelek, wycieków, a nawet pęknięcia filtra oleju lub przewodów smarujących. Objawami są wycieki oleju, pęknięcia elementów układu smarowania, a w skrajnych przypadkach nawet wystrzelenie filtra oleju spod obudowy. Z kolei zablokowanie zaworu w pozycji otwartej skutkuje spadkiem ciśnienia oleju w całym układzie – wtedy kluczowe elementy silnika, takie jak panewki, wał korbowy, wałki rozrządu czy turbo, otrzymują zbyt mało oleju, co prowadzi do ich przyspieszonego zużycia, wzrostu tarcia i ryzyka zatarcia. Objawami są zapalająca się kontrolka ciśnienia oleju, metaliczne stuki z silnika, wzrost temperatury pracy, spadek mocy oraz głośniejsza praca jednostki napędowej. W obu przypadkach szybka diagnostyka i naprawa są niezbędne, aby uniknąć poważnych uszkodzeń silnika. Regularna wymiana oleju i filtrów, stosowanie wysokiej jakości środków smarnych oraz unikanie zanieczyszczeń w układzie to podstawowe działania profilaktyczne, które pozwalają utrzymać zawór upustowy w dobrej kondycji. W przypadku podejrzenia problemów z zaworem konieczna jest jego kontrola, czyszczenie lub wymiana, a także dokładna inspekcja całego układu smarowania.
