Wielu kierowców zastanawia się, czy w samochodach z napędem na cztery koła należy stosować inne klocki hamulcowe niż w autach z klasycznym napędem na jedną oś. Pytanie to nie jest bezzasadne – pojazdy z układem 4×4 różnią się przecież masą, sposobem przenoszenia siły napędowej i często także dynamiką jazdy. W rzeczywistości odpowiedź jest bardziej złożona, bo choć sam napęd nie determinuje rodzaju klocków, to wpływa na warunki ich pracy oraz dobór całego układu hamulcowego.
W samochodach z napędem 4×4 moment obrotowy rozkładany jest na wszystkie koła, co oznacza, że przyspieszanie i manewrowanie odbywa się bardziej równomiernie, a auto lepiej utrzymuje się w torze jazdy. Z drugiej strony, taka konstrukcja oznacza wyższą masę własną – z uwagi na dodatkowe podzespoły, takie jak wały, przekładnie, dyferencjały i sprzęgła. Dodatkowa masa oznacza większą bezwładność, a co za tym idzie – wyższe wymagania wobec układu hamulcowego. Dotyczy to szczególnie modeli typu SUV lub crossover, które nie tylko są cięższe, ale też mają wyższy środek ciężkości.
Producenci samochodów 4×4 zazwyczaj projektują układ hamulcowy z uwzględnieniem masy i charakterystyki napędu. Stąd w wersjach z napędem na cztery koła często spotykamy większe tarcze, grubsze zaciski, inne mieszanki klocków i bardziej wydajne układy chłodzenia. Jednak jeśli auto fabrycznie było wyposażone w układ 4×4, to wszystkie części hamulcowe – w tym klocki – są już dobrane do tej konfiguracji i nie wymagają zmiany tylko dlatego, że auto ma cztery napędzane koła. Wystarczy stosować komponenty zgodne z fabryczną specyfikacją producenta.
Sytuacja wygląda inaczej, gdy pojazd został zmodyfikowany – na przykład poprzez konwersję z FWD na AWD lub znaczące zwiększenie mocy. W takim przypadku warto przyjrzeć się układowi hamulcowemu pod kątem jego skuteczności. Zwiększona masa i obciążenie termiczne mogą wymagać zastosowania klocków o wyższej odporności na temperaturę lub innej charakterystyce ciernej. W praktyce oznacza to często montaż sportowych klocków o wyższej temperaturze roboczej, lepszym współczynniku tarcia i mniejszej podatności na fading – czyli spadek skuteczności przy długotrwałym hamowaniu.
Trzeba jednak pamiętać, że agresywne klocki sportowe zużywają się szybciej i bardziej obciążają tarcze hamulcowe, co może skracać ich żywotność w warunkach codziennej jazdy miejskiej. Z tego względu do samochodów z napędem 4×4 używanych na co dzień, najlepiej dobierać klocki klasy premium przeznaczone do pojazdów cięższych lub użytkowanych z większym obciążeniem – np. wersje dla SUV-ów lub samochodów dostawczych.
Warto też zwrócić uwagę na rozkład siły hamowania. W autach 4×4 układ ABS i ESP działa z uwzględnieniem momentu napędowego przekazywanego na poszczególne koła. Czasem dobór zbyt miękkich lub zbyt twardych klocków w jednej osi może zakłócić działanie systemów stabilizacji, które oczekują konkretnych reakcji w czasie rzeczywistym. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie kompletów klocków hamulcowych o parametrach zgodnych z wytycznymi producenta – szczególnie w autach wyposażonych w zaawansowane systemy trakcji.
Niektóre samochody 4×4 mają też inne wymagania konstrukcyjne – np. specjalne uchwyty klocków, zintegrowane czujniki zużycia lub przystosowanie do pracy z układami hamulca ręcznego na tylnych zaciskach. W takich przypadkach nie można stosować uniwersalnych zestawów zamienników, ponieważ ich montaż może prowadzić do błędów, piszczenia, nadmiernego zużycia lub nierównomiernej pracy hamulców.
Podsumowując – napęd 4×4 nie oznacza automatycznie konieczności stosowania specjalnych klocków, ale wpływa na to, jak układ hamulcowy powinien być skonfigurowany. Jeśli auto fabrycznie wyposażone jest w napęd 4×4, wystarczy stosować klocki zgodne ze specyfikacją producenta. Jeśli jednak doszło do modyfikacji napędu, zwiększenia mocy lub zmiany charakterystyki użytkowania – warto rozważyć zastosowanie komponentów o podwyższonej wydajności, dostosowanych do większych obciążeń. Kluczem jest nie tylko sam materiał klocka, ale też całościowe dopasowanie układu hamulcowego do realnych warunków jazdy.
