Współczesne układy napędu na cztery koła to nie tylko mechanika – to przede wszystkim systemy elektroniczne, które analizują dane z wielu czujników i na ich podstawie decydują, jak rozdzielić moment obrotowy pomiędzy osie lub koła. Jednym z ważniejszych elementów tej sieci informacji jest czujnik przyspieszenia, często zintegrowany z modułem ESP lub osobnym modułem G-sensor. Choć nie jest to komponent bezpośrednio związany z przeniesieniem napędu, jego prawidłowe działanie ma duże znaczenie dla poprawnej pracy całego układu AWD, zwłaszcza w sytuacjach dynamicznych lub awaryjnych.
Czujnik przyspieszenia mierzy siły działające na pojazd wzdłuż różnych osi – najczęściej pionowej, wzdłużnej i poprzecznej. Dzięki temu system może wykryć, kiedy auto przyspiesza, zwalnia, wchodzi w zakręt, zmienia tor jazdy lub zaczyna się przechylać. Dane z tego czujnika trafiają do sterownika systemów stabilizacji toru jazdy, kontroli trakcji, zawieszenia adaptacyjnego, a także do sterownika napędu na cztery koła. Ich celem jest stworzenie pełnego obrazu tego, co dzieje się z autem w danym momencie i jak najlepiej dostosować reakcję układu napędowego do sytuacji.
Uszkodzony czujnik przyspieszenia może zakłócić ten obraz. Jeśli jego wskazania są błędne lub ich brakuje, system AWD może otrzymywać nieprawidłowe informacje o dynamice jazdy. Przykładowo, przy braku danych o przyspieszeniu poprzecznym, sterownik może nie wykryć, że auto zaczyna się ślizgać na zakręcie, przez co nie zareaguje odpowiednim zwiększeniem momentu na zewnętrzne tylne koło. Podobnie, w sytuacji gwałtownego przyspieszania bez potwierdzenia danych z czujnika G, układ może zwlekać z dołączeniem tylnej osi, uznając, że sytuacja nie wymaga jego interwencji. W efekcie auto zachowuje się mniej stabilnie, mniej przewidywalnie i nie wykorzystuje pełnego potencjału systemu AWD.
W niektórych samochodach awaria czujnika przyspieszenia skutkuje natychmiastowym ograniczeniem działania systemów trakcji i napędu na cztery koła. Może pojawić się komunikat o błędzie systemu stabilizacji toru jazdy, a sam układ napędowy przechodzi w tryb awaryjny – pracuje tylko w podstawowym trybie lub całkowicie odłącza tylną oś. W pojazdach z układami typu Haldex, xDrive, 4Motion czy Active Drive sterownik traktuje brak sygnału z czujnika G jako istotne zakłócenie bezpieczeństwa i uniemożliwia pełne działanie sprzęgła wielopłytkowego.
Trzeba pamiętać, że czujnik przyspieszenia jest również powiązany z funkcją wektorowania momentu obrotowego, jeżeli pojazd jest w nią wyposażony. W takim przypadku uszkodzenie tego elementu wpływa nie tylko na decyzję o dołączeniu osi, ale też na sposób rozdziału momentu między poszczególne koła. W samochodach sportowych lub SUV-ach klasy premium, gdzie dynamika jazdy ma kluczowe znaczenie, niesprawny czujnik może zmienić charakter prowadzenia auta, uczynić je bardziej podatnym na poślizgi lub utratę przyczepności przy nagłych manewrach.
Objawy uszkodzenia czujnika przyspieszenia bywają niespecyficzne. Mogą to być błędy systemu ESP lub napędu AWD, nieoczekiwane reakcje samochodu podczas ruszania lub w zakrętach, zbyt późne dołączanie tylnej osi albo całkowity brak reakcji w sytuacjach, w których normalnie napęd działałby aktywnie. Niekiedy towarzyszy temu zapalenie się kontrolki ESP, ABS lub napędu 4×4. Diagnoza wymaga użycia testera diagnostycznego, który potrafi sprawdzić wartości rzeczywiste czujnika G lub wykryć brak komunikacji z jego modułem.
Wymiana lub kalibracja czujnika przyspieszenia często wymaga precyzyjnego ustawienia i późniejszej adaptacji w systemie pojazdu. Jest to szczególnie ważne w autach, w których ten czujnik jest umieszczony centralnie i musi być dokładnie zorientowany względem osi pojazdu. Niewłaściwy montaż lub brak adaptacji może prowadzić do błędnych interpretacji danych nawet przy nowym i sprawnym podzespole.
Podsumowując, choć czujnik przyspieszenia nie jest elementem bezpośrednio odpowiedzialnym za fizyczny rozdział momentu obrotowego, jego wpływ na działanie napędu AWD jest bardzo istotny. Jego awaria może prowadzić do błędnych decyzji sterownika, obniżenia skuteczności napędu, a w skrajnych przypadkach – do wyłączenia systemu napędowego lub jego przejścia w tryb awaryjny. Dlatego przy diagnozowaniu problemów z napędem na cztery koła warto zwrócić uwagę nie tylko na mechanikę i olej, ale także na kondycję czujników dynamicznych.
