Napęd 4×4, choć stworzony z myślą o podwyższeniu trakcji w terenie, coraz częściej znajduje zastosowanie również na torach wyścigowych i w sportach motorowych. Działanie systemu 4×4 w warunkach torowych, np. podczas jazdy po asfalcie przy wysokich prędkościach i gwałtownych manewrach, różni się od klasycznego off-roadu lub jazdy po śniegu.
Najważniejsze aspekty funkcjonowania:
-Rozdział momentu obrotowego: Nowoczesne układy (Haldex, xDrive, Quattro Ultra) na torze dynamicznie zmieniają rozdział napędu między osiami, czasem nawet przesyłając większość momentu na tylną oś dla lepszej trakcji w zakręcie. W zależności od algorytmu, przechodzą od FWD do RWD, bazując na danych z czujników skrętu kierownicy, trybu jazdy, gazu i prędkości.
-Wpływ na zachowanie auta: Na torze napęd 4×4 poprawia przyspieszenie na wyjściu z zakrętu, ogranicza zjawisko nadsterowności i umożliwia agresywniejsze wchodzenie w łuki. Dobrze skalibrowany system potrafi wyeliminować znoszenie przodu i poprawić stabilność auta nawet przy wysokich prędkościach.
-Rola sprzęgła Haldex: Przy sprawnym sprzęgle reakcje przeniesienia napędu zachodzą niemal natychmiast, co pozwala utrzymać optymalną przyczepność każdego z kół. W trybach sportowych komputer szybciej reaguje na poślizg boczny, kontroluje algorytm różnicowy, by samochód był przewidywalny.
-Znaczenie trybów jazdy: Większość aut sportowych z 4×4 posiada konfigurowalne tryby jazdy (Sport, Race, Track), w których systemy kontroli pozwalają na bardziej agresywną interakcję między ESP a rozdziałem napędu, z większym przesunięciem tylnej osi.
-Wpływ temperatur i zmęczenia mechanizmów: Intensywna jazda torowa podnosi temperatury sprzęgieł, oleju i przekładni – kluczowa jest chłodzenie (olej o wysokich parametrach, aktywne chłodnice).
W skrócie: w warunkach torowych napęd 4×4 gwarantuje bardzo dobrą trakcję przy dynamicznych zmianach obciążenia, pozwala na szybką jazdę „na granicy” i efektywnie przenosi moc na asfalt, ale wymaga perfekcyjnej sprawności podzespołów i adaptacji algorytmów do specyfiki toru. Długotrwałe forsowanie bez odpowiedniej obsługi prowadzi do przegrzewania sprzęgła, zużycia oleju i potencjalnych awarii.
