Kupując samochód z napędem na cztery koła, wielu kierowców skupia się na mechanicznych aspektach działania układu – czy dołącza się tylna oś, czy auto nie szarpie przy skręcie, czy nie słychać hałasów z przekładni. Tymczasem w nowoczesnych konstrukcjach to sterownik elektroniczny odpowiada za większość operacji wykonywanych w układzie 4×4. To właśnie ten moduł odbiera dane z czujników, analizuje je i wydaje polecenia zaworom, silnikom krokowym, pompom czy sprzęgłom wielopłytkowym. Jeśli sterownik zaczyna generować błędy, układ napędowy może pracować nieprawidłowo lub w ogóle przestać działać. W autach używanych błędy te są zaskakująco częste, choć nie zawsze łatwo je zidentyfikować bez odpowiedniego przygotowania.
Jednym z najczęstszych błędów występujących w sterownikach napędów 4×4 jest zapis dotyczący braku komunikacji z czujnikiem ciśnienia hydraulicznym. W układach Haldex czy innych sprzęgłach sterowanych ciśnieniowo, obecność odpowiedniego ciśnienia w układzie smarowania i sterowania jest kluczowa dla działania całego systemu. Błąd czujnika może oznaczać zarówno jego uszkodzenie, jak i poważniejszą awarię pompy, zatkany filtr lub niski poziom oleju. W trybie awaryjnym sterownik często całkowicie odcina napęd tylnej osi.
Kolejną grupą błędów są te związane z przekroczeniem temperatury w jednostce sterującej lub module sprzęgła. W wielu autach sprzęgła wielopłytkowe pracują w bardzo wysokiej temperaturze i są chłodzone aktywnie olejem. Jeśli układ chłodzenia nie działa poprawnie lub jeśli auto było intensywnie eksploatowane (na przykład w terenie, z przyczepą, w górach), sterownik może zarejestrować błąd przegrzania. Po takim błędzie sterownik ogranicza możliwość pracy napędu do minimum, często pozostawiając auto z napędem wyłącznie na przednią oś.
Popularne są również błędy komunikacji wewnętrznej pomiędzy modułem sterującym napędu a jednostką centralną sterującą pojazdem – czyli tak zwane błędy magistrali CAN. W autach używanych mogą się one pojawiać po nieudanych naprawach, modyfikacjach lub w wyniku korozji styków w złączach. Taki błąd może skutkować sporadycznym działaniem napędu lub jego całkowitym wyłączeniem przy braku jednoznacznych objawów mechanicznych. Niekiedy wystarczy wilgoć lub przepięcie, by system przestał działać poprawnie.
W autach z systemami umożliwiającymi wybór trybów jazdy, błędy często pojawiają się w związku z niewłaściwą adaptacją po wymianie elementów napędu. Po wymianie oleju, sprzęgła, czujników lub samego sterownika konieczne bywa przeprowadzenie procedury resetu adaptacji. Jeśli tego nie zrobiono, sterownik może pracować w trybie ograniczonym, a na desce rozdzielczej może nie pojawić się żadna kontrolka ostrzegawcza. Błędy zapisane w historii mogą wtedy być jedynym śladem, że napęd nie działa jak należy.
Niektóre błędy wskazują też na problemy z czujnikami prędkości kół, momentu obrotowego lub położenia pedału gazu. Są to dane wykorzystywane przez sterownik 4×4 do określenia, kiedy i w jakim zakresie ma dołączyć napęd. Jeśli jeden z czujników przekazuje błędne dane lub przestaje działać, układ może reagować z opóźnieniem, nierówno lub nie reagować wcale. Niestety, w takim przypadku przyczyną problemu może być zupełnie inny układ niż napęd – a winnym jest na przykład niesprawny czujnik ABS.
Kupując używane auto z napędem AWD, warto więc wykonać pełną diagnostykę komputerową z użyciem sprzętu pozwalającego odczytać błędy nie tylko z jednostki silnika, ale też z modułu napędu, skrzyni rozdzielczej i układów wspomagających. Szczególną uwagę należy zwrócić na błędy zapisane jako „intermittent” lub „sporadyczne”, ponieważ to one mogą wskazywać na ukryte problemy, które nie ujawniają się w czasie krótkiej jazdy próbnej. Dobrą praktyką jest także sprawdzenie daty ostatniego błędu oraz jego powtarzalności – jeśli błąd występował regularnie co kilka dni, to znak, że problem nie został rozwiązany.
Podsumowując, błędy sterowników w autach z napędem na cztery koła mogą mieć różne przyczyny i konsekwencje – od nieszkodliwych usterek czujników po poważne problemy z działaniem całego systemu AWD. Ponieważ wiele z nich nie daje jednoznacznych objawów w czasie jazdy, a niektóre są przez sprzedających celowo ukrywane, kluczem do bezpiecznego zakupu jest rzetelna diagnostyka wykonana właściwym sprzętem. Tylko wtedy można mieć pewność, że napęd elektroniczny nie zawiedzie w chwili, gdy będzie naprawdę potrzebny.
