Szpera, czyli mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu, w przypadku auta z napędem na przednią oś potrafi diametralnie zmienić charakter prowadzenia pojazdu, szczególnie w sytuacjach dynamicznej jazdy i sportowego wykorzystania. Choć wiele osób kojarzy ten element głównie z samochodami tylnonapędowymi lub sportowymi, to właśnie w przednionapędowych autach z mocnymi silnikami szpera potrafi przynieść najbardziej odczuwalne korzyści w zakresie trakcji, kontroli nad autem i efektywnego wykorzystania dostępnej mocy.
Seryjny otwarty mechanizm różnicowy działa w sposób, który pozwala każdemu z kół osi napędzanej obracać się z inną prędkością, co jest niezbędne podczas pokonywania zakrętów. Problem pojawia się w sytuacji, gdy jedno z kół traci przyczepność – wtedy mechanizm przekierowuje moment obrotowy na to właśnie koło, które obraca się swobodnie, podczas gdy drugie, lepiej trzymające się nawierzchni, zostaje praktycznie pozbawione napędu. Efektem jest buksowanie jednego koła, pogorszenie przyspieszenia i utrata kontroli nad torem jazdy.
Szpera eliminuje ten problem, ograniczając różnicę w prędkości obrotowej pomiędzy kołami. W praktyce oznacza to, że w sytuacji uślizgu jednego koła, część momentu obrotowego zostaje nadal przekazana na drugie koło, co pozwala utrzymać trakcję i zachować stabilność pojazdu. W samochodzie z napędem na przód, gdzie naturalną tendencją jest podsterowność oraz problemy z przyczepnością przy mocnym przyspieszaniu, takie rozwiązanie staje się niezwykle przydatne.
Jedną z najważniejszych zalet zastosowania szpery w aucie FWD jest poprawa przyczepności podczas ruszania, szczególnie w sytuacji, gdy jedno z kół znajduje się na mniej przyczepnej nawierzchni, np. na żwirze, mokrej trawie czy śniegu. W takim przypadku klasyczny mechanizm różnicowy natychmiast przeniesie moment na koło z mniejszym oporem, które nie jest w stanie napędzić auta. Szpera natomiast ograniczy tę reakcję, umożliwiając skuteczniejsze ruszenie z miejsca bez potrzeby ingerencji systemów kontroli trakcji.
Kolejnym aspektem jest zachowanie auta w zakręcie. W przypadku przednionapędowych samochodów z mocnym silnikiem, szczególnie po tuningu, podczas wyjścia z łuku często dochodzi do zjawiska zwanego „torque steer”, czyli ściągania kierownicy pod wpływem momentu obrotowego. Szpera pozwala w znacznym stopniu ograniczyć ten efekt, rozdzielając siły napędowe bardziej równomiernie, co przekłada się na lepszą kontrolę toru jazdy. Dzięki temu kierowca może wcześniej i mocniej otwierać gaz, co przekłada się na krótszy czas przejazdu i większą pewność prowadzenia.
Warto także wspomnieć o korzyściach w warunkach torowych. Szpera w aucie FWD pozwala szybciej pokonywać zakręty bez utraty przyczepności na wewnętrznym kole. Efektem jest bardziej neutralne prowadzenie, lepsza stabilność i większa przewidywalność auta. Nie bez powodu większość hot hatchy o wysokich osiągach oferowanych seryjnie posiada tego typu rozwiązanie, niekiedy w postaci elektronicznie sterowanego mechanizmu.
Rodzaj zastosowanej szpery również ma znaczenie. Dostępne są rozwiązania mechaniczne, takie jak Torsen czy płytkowe, a także bardziej zaawansowane szpery elektroniczne, które za pomocą układów hamulcowych symulują efekt ograniczenia poślizgu. W przypadku mechanicznych rozwiązań mamy do czynienia z bardziej bezpośrednim działaniem, ale również z większym zużyciem i koniecznością serwisowania w przypadku wersji płytkowych. Szpery elektroniczne są bardziej komfortowe, ale ich skuteczność zależy od kalibracji i jakości elektroniki sterującej.
Podsumowując, zastosowanie szpery w aucie z napędem na przód przynosi liczne korzyści zarówno w codziennej eksploatacji, jak i podczas sportowej jazdy. Lepsza trakcja, poprawiona stabilność w zakrętach i większa przewidywalność prowadzenia to tylko część zalet, jakie oferuje ten element. W mocnych autach przednionapędowych, szczególnie po tuningu, szpera staje się nie luksusem, a koniecznością, która pozwala w pełni wykorzystać potencjał zmodyfikowanego napędu.
