Charakterystyczne stuknięcie przy zmianie biegów, zwłaszcza w samochodzie z silnikiem wysokoprężnym, to objaw, który może niepokoić wielu kierowców. W autach z jednostkami diesla układ przeniesienia napędu musi radzić sobie z dużym momentem obrotowym już od niskich obrotów silnika, co często przekłada się na wyższe obciążenia wszystkich elementów napędowych. Pojawiający się dźwięk stukania podczas zmiany przełożeń może wskazywać na zużycie, niewłaściwe ustawienie lub uszkodzenie któregoś z istotnych komponentów – od elementów zawieszenia skrzyni biegów, przez przeguby i półosie, aż po elementy sprzęgła lub układu napędowego.
Jednym z najczęstszych winowajców takich odgłosów jest zużyty przegub wewnętrzny półosi napędowej. W dieslach, które generują duży moment obrotowy, to właśnie wewnętrzne przeguby są narażone na wyjątkowo duże przeciążenia podczas gwałtownego przyspieszania, redukcji czy właśnie zmiany biegów. Gdy luz w przegubie przekroczy dopuszczalne granice, każde nagłe obciążenie skutkuje stuknięciem, które słychać najczęściej z okolic podłogi, w pobliżu kół przednich. Odgłos ten może być wyraźniejszy podczas dynamicznej jazdy, ale z czasem pojawia się również przy spokojnym ruszaniu.
Drugim potencjalnym źródłem stuków może być zużyta poduszka silnika lub skrzyni biegów. Te elementy mają za zadanie tłumić drgania przenoszone z jednostki napędowej na nadwozie oraz zapobiegać nadmiernemu przesuwaniu się zespołu napędowego. W dieslach, gdzie silnik często pracuje na niższych obrotach i generuje więcej drgań, zużycie poduszek może objawić się nie tylko wibracjami, ale właśnie pojedynczym puknięciem przy zmianie biegu. Zmiana przełożenia, szczególnie w dół, powoduje wtedy gwałtowne przesunięcie silnika lub skrzyni względem mocowania i wyraźne stuknięcie.
W przypadku aut wyposażonych w dwumasowe koło zamachowe, stuknięcia mogą także pochodzić właśnie z tego elementu. Koło dwumasowe ma za zadanie niwelować szarpnięcia wynikające z pracy silnika i zapewnić płynność przenoszenia momentu obrotowego. Jeśli jednak dochodzi w nim do zużycia, luzu lub uszkodzenia sprężyn tłumiących, każdy manewr sprzęgłem może skutkować charakterystycznym puknięciem. Objawy mogą być szczególnie wyraźne na niskich biegach, podczas zmiany z pierwszego na drugi lub przy szybkim wysprzęgleniu.
Nie należy również wykluczać uszkodzeń w układzie zawieszenia skrzyni biegów lub luzów na mechanizmach wybieraka. W przypadku luzów lub zużycia tulei mocujących, wybierak może nie pracować precyzyjnie, a każde jego przesunięcie pod obciążeniem może powodować wyraźny dźwięk. W dieslach, gdzie moment obrotowy jest wyższy, takie objawy pojawiają się szybciej i są bardziej wyraźne niż w wersjach benzynowych.
Warto również zwrócić uwagę na zużycie łączników zawieszenia silnika z podwoziem oraz stan podpór wału w autach z napędem na tył lub na cztery koła. Jeśli którykolwiek z tych elementów ma nadmierny luz, każde obciążenie układu napędowego przy zmianie biegu skutkuje gwałtownym przemieszczeniem elementu i stuknięciem. W pojazdach z napędem na obie osie stuknięcie może również pochodzić z przegubów wału napędowego lub przekładni międzyosiowej, szczególnie jeśli występują luzy.
Nie można też zapominać o tym, że w przypadku wielu aut z silnikiem diesla stuknięcia przy zmianie biegów mogą być związane z nieprawidłową techniką jazdy, zbyt gwałtownym puszczaniem sprzęgła lub nadmiernym przeciążeniem układu przy niskich obrotach. Jednak jeśli odgłosy pojawiają się regularnie, również podczas spokojnej jazdy, to jasny sygnał, że warto skontrolować stan elementów napędowych, zawieszenia oraz układu przeniesienia napędu.
Wczesne zdiagnozowanie źródła stukania może uchronić przed poważniejszą awarią. Niewielki luz w przegubie lub poduszce silnika w krótkim czasie może doprowadzić do uszkodzenia innych elementów i znacznie wyższych kosztów naprawy. Wizyta w warsztacie i dokładna diagnostyka są zatem zdecydowanie wskazane, zanim stuknięcia zamienią się w poważne usterki układu napędowego.
