Pukanie dobiegające z okolic skrzyni biegów to objaw, który często budzi niepokój u kierowców. Choć źródło dźwięku wydaje się oczywiste, w rzeczywistości przyczyna takiego hałasu może leżeć w wielu różnych elementach układu napędowego, zawieszenia lub mocowania jednostki napędowej. Dźwięk ten bywa różnie opisywany – jako stukanie, pukanie, metaliczny klekot lub głuchy odgłos uderzenia – i może występować w różnych warunkach jazdy: przy ruszaniu, zmianie biegów, jeździe po nierównościach lub przy przyspieszaniu. Aby go zdiagnozować, konieczna jest analiza kilku potencjalnych scenariuszy.
Jednym z najczęstszych powodów stuków z okolic skrzyni biegów są zużyte poduszki mocujące silnik i skrzynię. Ich zadaniem jest tłumienie drgań i utrzymywanie zespołu napędowego w stabilnej pozycji. Jeśli gumowe elementy w poduszkach sparcieją, popękają lub odkształcą się, dochodzi do nadmiernych przemieszczeń napędu podczas jazdy. Objawia się to właśnie jako uderzenia, szczególnie słyszalne przy gwałtownym dodaniu gazu, ruszaniu z miejsca lub zmianie biegów. W takim przypadku dźwięk nie jest ciągły, lecz pojawia się nagle, w reakcji na dynamiczne obciążenie.
Drugą możliwą przyczyną są luzy w przegubach wewnętrznych lub połączeniach półosi. Jeśli przegub wewnętrzny ma wypracowane bieżnie, może generować stuki zsynchronizowane z ruchem obrotowym lub zmianą siły napędowej. Objaw ten szczególnie często występuje przy zmianie biegu z pierwszego na drugi oraz przy ruszaniu pod obciążeniem, gdy półosie przekazują największy moment obrotowy. W takim przypadku stuki mogą być słyszalne nie tylko z okolic skrzyni, ale również odczuwalne jako szarpnięcia w całym aucie.
Kolejnym elementem wartym uwagi jest sam układ wybieraka biegów. W wielu samochodach dźwignia zmiany biegów połączona jest ze skrzynią za pomocą linek lub cięgieł, które mogą się poluzować lub zużyć. W wyniku tego podczas jazdy, zwłaszcza po nierównościach, mogą pojawić się stuki dobiegające z tunelu środkowego. Dźwięk ten łatwo pomylić z pukaniem z wnętrza skrzyni biegów, choć jego źródło leży na zewnątrz i dotyczy jedynie elementów przenoszących ruch dźwigni.
Nie można też wykluczyć uszkodzeń samej skrzyni biegów. W przypadku, gdy w skrzyni doszło do zużycia synchronizatorów, luzów na wałkach lub obluzowania wewnętrznych łożysk, może pojawiać się pukanie, szczególnie w konkretnych biegach. Dźwięk ten może być trudny do uchwycenia i niekiedy występuje tylko przy określonej temperaturze oleju przekładniowego lub po dłuższej jeździe. W skrajnych przypadkach może to zwiastować poważniejszą awarię, dlatego nie należy go lekceważyć.
W autach z napędem na cztery koła lub z długim wałem napędowym warto także sprawdzić podpory wału oraz jego przeguby. Jeżeli któraś z podpór jest uszkodzona lub ma nadmierny luz, wał może uderzać o elementy nadwozia, co daje efekt pukania właśnie z rejonu podłogi i skrzyni biegów. Podobne objawy występują przy zużyciu łączników krzyżaków lub niewyważeniu wału.
Podsumowując – pukanie z okolic skrzyni biegów może pochodzić z mocowań silnika i skrzyni, przegubów, półosi, wybieraka biegów, a nawet z samego wnętrza przekładni. Diagnoza wymaga dokładnej obserwacji warunków występowania dźwięku oraz – najlepiej – weryfikacji na podnośniku. Im szybciej zostanie ustalone źródło stuków, tym łatwiej uniknąć poważniejszych usterek i dodatkowych kosztów.
