Metaliczny dźwięk słyszalny przy zmianie biegów potrafi wzbudzić niepokój każdego kierowcy. W przeciwieństwie do typowego „kliknięcia” czy miękkiego przejścia z jednej pozycji dźwigni na drugą, metaliczne brzęczenie, stuk lub zgrzyt mogą być oznaką problemu, który wymaga uwagi. Wbrew pozorom, nie zawsze chodzi tu o samą skrzynię biegów – choć ona także może być winna – lecz o cały układ przeniesienia napędu, w którym wiele elementów musi ze sobą współpracować bez oporu i z zachowaniem odpowiedniej geometrii.
Jedną z najczęstszych przyczyn metalicznego dźwięku jest zużycie poduszek mocujących silnik i skrzynię biegów. Jeśli poduszki mają luzy, ich guma jest spękana lub doszło do wyrwania wewnętrznego tłumika drgań, cały zespół napędowy zaczyna się nadmiernie poruszać podczas obciążenia. W efekcie przy gwałtownym zdjęciu nogi z pedału gazu lub przy szybkim włączeniu biegu pojawia się metaliczne uderzenie. Brzmi ono tak, jakby coś luźno przemieszczało się pod maską lub w tunelu środkowym. Często dźwięk ten bywa mylony z problemem ze skrzynią, mimo że w rzeczywistości pochodzi z elementów mocowania.
Kolejnym potencjalnym źródłem dźwięku są luzy w przegubach napędowych, szczególnie wewnętrznych. Gdy ich bieżnie są wypracowane, a luz osiowy lub obwodowy przekracza dopuszczalne normy, każda zmiana kierunku momentu obrotowego – czyli np. zdjęcie nogi z gazu lub włączenie biegu – powoduje metaliczne kliknięcie lub zgrzyt. Dźwięk ten może być słyszalny tylko przy ruszaniu lub podczas nagłych zmian prędkości i może występować niezależnie od temperatury skrzyni czy stylu jazdy. W autach o wysokim przebiegu, w których przeguby nie były nigdy wymieniane, objaw ten pojawia się stopniowo, co sprawia, że kierowca często się do niego przyzwyczaja.
Również same synchronizatory wewnątrz skrzyni biegów mogą być winowajcą metalicznych dźwięków, choć zwykle wtedy dźwiękowi towarzyszy także opór przy włączaniu biegu. Synchronizatory odpowiadają za wyrównywanie prędkości obrotowej kół zębatych, by zmiana biegu była płynna. Gdy są zużyte lub zanieczyszczone starym olejem, nie spełniają swojej funkcji, a zęby zazębiają się z oporem, co powoduje słyszalne zgrzytnięcie. Jest to szczególnie charakterystyczne przy szybkiej zmianie biegu w dół lub w zimnej skrzyni.
W pojazdach z napędem na tył lub na cztery koła warto też skontrolować stan wału napędowego oraz jego podpory. Poluzowane mocowanie krzyżaka, zużyte łożysko w podporze lub obluzowana flansza również mogą dawać odgłosy przypominające metaliczne stuki podczas przenoszenia napędu. Tego typu objawy są zwykle słyszalne pod podłogą i narastają wraz z intensywnością ruszania lub zmianą obciążenia.
Nie można zapomnieć również o układzie wydechowym. Czasem to właśnie luźna osłona termiczna, zerwana obejma lub wypadający wkład z katalizatora potrafią imitować dźwięki mechanicznego pochodzenia. Warto sprawdzić podwozie w warsztacie, zanim zacznie się rozbierać skrzynię biegów w poszukiwaniu źródła problemu, który może być znacznie prostszy.
Podsumowując – metaliczny dźwięk przy zmianie biegu może mieć wiele przyczyn. Najczęstsze to zużyte poduszki napędu, luzy w przegubach wewnętrznych, problemy z synchronizatorami lub elementy wału napędowego. Czasem źródłem jest też układ wydechowy lub drobna usterka w zawieszeniu skrzyni. Dokładna lokalizacja dźwięku i obserwacja jego pojawiania się w konkretnych warunkach pozwala zawęzić pole diagnozy i uniknąć zbędnych kosztów.
