Wibracje odczuwane na lewarku zmiany biegów to zjawisko, które może mieć różne przyczyny i nie zawsze jest objawem poważnej awarii. Wiele zależy od intensywności tych drgań, sytuacji, w których się pojawiają, oraz ogólnego stanu technicznego samochodu. Szczególnie niepokojące staje się to wówczas, gdy wibracje występują wyłącznie na wyższych biegach – na przykład czwartym, piątym czy szóstym – ponieważ może to wskazywać na konkretne problemy w układzie napędowym, przekładni lub zawieszeniu zespołu napędowego.
Najczęstszą przyczyną wibracji lewarka przy wyższych biegach są zużyte poduszki mocujące silnik lub skrzynię biegów. Te elementy odpowiadają za tłumienie drgań generowanych przez jednostkę napędową oraz za stabilne utrzymanie całego zespołu w odpowiednim położeniu względem nadwozia. Gdy poduszki są wyeksploatowane, luz pomiędzy elementami rośnie i silnik może delikatnie „pracować” w swojej ramie. Efekt ten potęguje się przy większych prędkościach i wyższych obrotach, a ponieważ wałki skrzyni biegów są połączone z mechanizmem wybieraka, każda drganie całego zespołu może być przenoszona na lewarek. Szczególnie wyraźne staje się to przy wysokim obciążeniu – na przykład podczas jazdy pod górę lub z pełnym obciążeniem pasażerskim.
Kolejnym powodem może być niewyważenie wału napędowego – w przypadku samochodów z napędem na tył lub na cztery koła – lub niewyważenie półosi napędowych. Przy większych prędkościach nawet niewielkie różnice w rozkładzie masy mogą generować drgania, które przenoszą się przez skrzynię biegów na kabinę. Lewarek, jako najbardziej wystający element całego układu wybieraka, staje się naturalnym „wskaźnikiem” tych drgań. Wibracje te są rytmiczne i często uzależnione od prędkości jazdy – im szybciej porusza się samochód, tym intensywniej odczuwane są na lewarku.
W niektórych przypadkach winna może być również sama skrzynia biegów, a dokładniej – zużycie wewnętrznych łożysk wałków. Gdy łożyska te tracą swoją sztywność, pojawiają się mikroluzy, które przy wyższych prędkościach obrotowych zaczynają generować drgania. Te z kolei mogą przenosić się na cały mechanizm wybieraka, powodując drżenie lewarka. Zjawisko to jest szczególnie widoczne wtedy, gdy samochód znajduje się pod obciążeniem, a drganie ustępuje po zdjęciu nogi z gazu lub przy wrzuceniu biegu jałowego.
Wibracje lewarka mogą być również skutkiem niewłaściwie zamontowanych lub zużytych elementów mechanizmu wybieraka. W wielu modelach samochodów system zmiany biegów opiera się na cięgnach, przegubach kulowych i tulejkach, które z czasem ulegają zużyciu. Gdy luzy przekraczają dopuszczalne wartości, każdy ruch wałków skrzyni może skutkować przenoszeniem się niechcianych drgań na lewarek. Co więcej, jeśli którykolwiek z elementów wybieraka został niedokładnie zamontowany po naprawie, może dojść do pogorszenia tłumienia drgań i pojawienia się odczuwalnych wibracji tylko przy konkretnym przełożeniu.
Czasami jednak wibracje lewarka nie są objawem awarii, a jedynie cechą konstrukcyjną konkretnego modelu pojazdu. W niektórych samochodach, zwłaszcza starszych, układ wybieraka nie był wyposażony w odpowiednie tłumiki drgań i już fabrycznie lewarek porusza się lekko podczas jazdy. Takie drgania zwykle nie są uciążliwe i nie mają tendencji do nasilania się z czasem, dlatego nie wymagają ingerencji, o ile nie towarzyszą im inne objawy, takie jak hałas, trudności w zmianie biegów czy zgrzyty.
Podsumowując – wibracje lewarka przy wyższych biegach mogą mieć wiele przyczyn, z których najczęstsze to zużyte poduszki silnika, luzy w układzie napędowym, problemy z wałami napędowymi lub półosiami oraz zużycie łożysk skrzyni biegów. Nie należy ich lekceważyć, zwłaszcza jeśli drgania nasilają się z czasem lub towarzyszą im inne niepokojące objawy. Wczesna diagnoza pozwala uniknąć kosztownych napraw i przywrócić komfort oraz bezpieczeństwo jazdy. Wibracja lewarka to sygnał, którego nie warto ignorować — nawet jeśli wydaje się niewielka, może zapowiadać większy problem w przyszłości.
