Kalibracja skrzyni automatycznej to pojęcie, które coraz częściej pojawia się w kontekście nowoczesnych pojazdów, szczególnie tych wyposażonych w elektronicznie sterowane przekładnie. W przeszłości automatyczna skrzynia biegów działała w sposób czysto mechaniczny i hydrauliczny, bez możliwości wpływania na jej zachowanie poza ingerencją w elementy konstrukcyjne. Współczesne przekładnie są jednak zarządzane przez rozbudowane układy elektroniczne, które na bieżąco analizują dane z wielu czujników i dopasowują sposób pracy skrzyni do aktualnych warunków oraz stylu jazdy kierowcy. Właśnie dlatego kalibracja, czyli proces dostrajania parametrów działania przekładni, odgrywa dziś tak ważną rolę.
Kalibracja skrzyni polega na zaprogramowaniu jej sterownika tak, aby zmiany biegów, momenty przełączania, ciśnienie w układzie hydraulicznym oraz czas działania sprzęgieł były dostosowane do konkretnego pojazdu, silnika i konfiguracji układu napędowego. Proces ten odbywa się zazwyczaj w warunkach serwisowych i wymaga dostępu do odpowiedniego oprogramowania diagnostycznego oraz interfejsu komunikacyjnego z komputerem pokładowym. Kalibracja może być przeprowadzana fabrycznie, w trakcie produkcji samochodu, ale również później – po naprawie, wymianie oleju, aktualizacji oprogramowania lub zmianie komponentów, takich jak mechatronika, konwerter czy cała skrzynia.
Jednym z najczęstszych powodów przeprowadzania kalibracji jest adaptacja skrzyni po wymianie podzespołów. W nowoczesnych automatach sterownik uczy się zachowań poszczególnych elementów, takich jak siła docisku sprzęgieł czy charakterystyka elektrozaworów. Po zamontowaniu nowej lub zregenerowanej części układ wymaga ponownego „nauczenia się” prawidłowych wartości, aby móc płynnie i bez szarpnięć zmieniać przełożenia. W tym celu wykonuje się procedurę kalibracji, która w wielu przypadkach polega na przeprowadzeniu serii testów i zapisaniu wyników w pamięci komputera skrzyni. Proces ten może być zautomatyzowany lub wymagać wykonania jazdy próbnej w określonych warunkach, na przykład z zachowaniem stałych prędkości i płynnych przyspieszeń.
Kolejną sytuacją, w której zaleca się kalibrację, jest występowanie nieprawidłowości w działaniu skrzyni mimo braku widocznych uszkodzeń. Należą do nich między innymi opóźnienia w zmianie biegów, zbyt częsta redukcja, nieprzewidywalne zachowanie podczas przyspieszania lub hamowania oraz trudności w płynnym ruszaniu. W takich przypadkach przywrócenie ustawień fabrycznych i ponowna kalibracja może rozwiązać problem bez potrzeby ingerencji mechanicznej. Komputer skrzyni, podobnie jak komputer silnika, zapisuje bowiem dane o stylu jazdy kierowcy, które z czasem mogą doprowadzić do nieoptymalnych ustawień. Reset i adaptacja pozwalają wrócić do bazowych parametrów i dostosować je ponownie do aktualnego stanu technicznego pojazdu.
W niektórych modelach samochodów kalibracja skrzyni odbywa się automatycznie po wykonaniu określonych czynności serwisowych. Przykładem może być procedura adaptacji skrzyni po wymianie oleju, która wymaga uruchomienia silnika przy odpowiedniej temperaturze, przestawiania dźwigni zmiany biegów w ściśle określonej kolejności i przejechania kilkunastu kilometrów w warunkach spokojnej jazdy. W innych przypadkach konieczne jest użycie dedykowanego oprogramowania producenta, które umożliwia zapisanie nowych wartości w pamięci sterownika.
Kalibracja skrzyni automatycznej to zabieg, który może znacząco poprawić komfort jazdy, zmniejszyć zużycie paliwa i przedłużyć żywotność przekładni. Warto jednak pamiętać, że procedura ta powinna być przeprowadzana przez osoby posiadające odpowiednie kompetencje oraz dostęp do profesjonalnego sprzętu. Nieprawidłowo wykonana kalibracja może pogorszyć działanie skrzyni, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do jej uszkodzenia. Dlatego każdorazowo warto korzystać z usług warsztatów specjalizujących się w automatach i posiadających doświadczenie w pracy z danym typem przekładni.
Właściwie przeprowadzona kalibracja pozwala skrzyni pracować dokładnie tak, jak przewidział producent – z zachowaniem odpowiedniego balansu między płynnością a dynamiką, między trwałością a komfortem. Dzięki temu jazda staje się bardziej przewidywalna, a sam pojazd może dłużej zachować swoje fabryczne osiągi.
