Czujniki a błąd czujnika położenia przepustnicy – jak diagnozować

Czujnik położenia przepustnicy (TPS – Throttle Position Sensor) to jeden z kluczowych elementów decydujących o pracy współczesnego silnika, zarządzaniu mieszanką paliwowo-powietrzną oraz reakcją na wciskanie pedału gazu. W uproszczeniu przekazuje on informację o kącie otwarcia przepustnicy do sterownika silnika, który na tej bazie reguluje dawkę paliwa, czas zapłonu i – w wielu modelach – pracę systemów wspomagania jazdy, start-stop czy tempomatu. Uszkodzenie lub nieprawidłowe funkcjonowanie czujnika położenia przepustnicy objawia się m.in.: nierówną pracą silnika, falowaniem obrotów, gaśnięciem na biegu jałowym, utratą mocy, szarpaniem podczas przyspieszania, zapaleniem się kontrolki „check engine”, a także błędami zapisanymi w sterowniku. W rozbudowanych systemach elektronicznych mogą pojawić się problemy z adaptacją napędu przepustnicy, tryb awaryjny, ograniczenie obrotów lub całkowity brak przyspieszania. Diagnozowanie usterki należy zawsze zacząć od podpięcia profesjonalnego testera diagnostycznego, który pozwoli odczytać kody błędów zapisane w pamięci sterownika (najczęściej P0120-P0124 i podobne). Należy przeanalizować, czy błąd jest stały, czy cykliczny, porównać sygnał z czujnika przy różnych kątach otwarcia przepustnicy (najlepiej na wykresie „live data”) oraz sprawdzić zasilanie i stan przewodów. Typową usterką jest uszkodzenie potencjometru czujnika (zużycie ścieżki oporowej) lub zwarcie w instalacji. Konieczna bywa również inspekcja mechaniczna przepustnicy – jej zabrudzenie lub nagar mogą powodować zakłócenia sygnału. Ze sprawnego czujnika sygnał powinien płynnie zmieniać się w zakresie 0-5 V (w zależności od pozycji). Jeśli są „dziury” lub skoki, czujnik trzeba wymienić. Po montażu nowego czujnika lub korpusu przepustnicy w wielu autach obowiązkowa jest adaptacja przy użyciu komputera serwisowego, bez której nie przywrócisz pełnej sprawności układu. Adaptacja to także reset zapamiętanych wartości minimalnych i maksymalnych. Podsumowanie: dokładna diagnoza błędów czujnika położenia przepustnicy wymaga analizy kodów usterek, zmiennych „live data”, inspekcji mechanicznej, a także często adaptacji po wymianie. Zaniedbanie tego elementu prowadzi do problemów z dynamiką i bezpieczeństwem jazdy.