Automatyczna skrzynia biegów to rozwiązanie cenione za komfort i wygodę jazdy, zwłaszcza w warunkach miejskich oraz na długich trasach. Jednak wielu kierowców, szczególnie przyzwyczajonych do manualnych przekładni, zadaje sobie pytanie: czy automat powoduje większe zużycie paliwa? W praktyce odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ wszystko zależy od typu skrzyni, jej stanu technicznego, stylu jazdy oraz zastosowanej technologii.
W starszych generacjach klasycznych automatycznych skrzyń z przekładnią hydrokinetyczną spalanie rzeczywiście bywało wyraźnie wyższe niż w autach z manualem. Głównym powodem była obecność konwertera momentu obrotowego, który w trakcie ruszania i jazdy przy niskich prędkościach powodował pewien poślizg. Ten poślizg oznaczał stratę energii i mniejszą efektywność przeniesienia mocy, co skutkowało większym spalaniem – szczególnie w mieście. Dodatkowo, skrzynie te często zmieniały biegi z opóźnieniem lub utrzymywały wyższe obroty przy przyspieszaniu, co również nie sprzyjało oszczędności.
Sytuacja zmieniła się wraz z rozwojem technologii. Nowoczesne automaty wyposażone są w blokadę konwertera momentu obrotowego, która eliminuje poślizg już przy niewielkich prędkościach, oraz w zaawansowane sterowniki, które optymalizują punkty zmiany biegów pod kątem spalania. Przekładnie z większą liczbą przełożeń – na przykład ośmio- lub dziewięciobiegowe – umożliwiają jazdę przy niższych obrotach silnika, co znacząco obniża zużycie paliwa. W wielu przypadkach nowoczesny automat może być nawet bardziej ekonomiczny niż ręczna skrzynia – szczególnie w trasie, gdzie potrafi utrzymać silnik w optymalnym zakresie pracy.
Na zwiększone spalanie może jednak wpływać zużycie lub nieprawidłowa praca automatycznej skrzyni biegów. Zbyt późne przełączanie biegów, ślizgające się sprzęgła, niewłaściwe ciśnienie oleju czy błędy w oprogramowaniu mogą sprawić, że silnik będzie pracował z niepotrzebnym wysiłkiem, co przekłada się na większe zapotrzebowanie na paliwo. Takie objawy często są wynikiem braku serwisu, przeterminowanego oleju przekładniowego lub problemów z elektroniką sterującą. W takim przypadku jedynym sposobem na przywrócenie właściwego spalania jest dokładna diagnostyka skrzyni.
Styl jazdy również odgrywa dużą rolę. Automat potrafi być bardzo ekonomiczny, ale tylko wtedy, gdy kierowca pozwala mu pracować zgodnie z logiką sterownika. Agresywne przyspieszanie, częste zmiany tempa jazdy, wymuszanie redukcji biegów lub jazda z pedałem gazu wciśniętym „na pół” powodują, że skrzynia częściej utrzymuje wyższe przełożenia. Z kolei jazda płynna, ze spokojnym przyspieszaniem i hamowaniem silnikiem, pozwala wykorzystać pełen potencjał automatycznej skrzyni w zakresie oszczędności.
Warto także wspomnieć o skrzyniach bezstopniowych CVT oraz dwusprzęgłowych typu DSG. CVT, dzięki swojej płynnej pracy, może być wyjątkowo oszczędna w ruchu miejskim, o ile pracuje prawidłowo. DSG natomiast łączy cechy skrzyni manualnej i automatycznej, co pozwala na bardzo szybkie przełączanie biegów bez utraty momentu obrotowego, a tym samym bez większego wpływu na spalanie.
Podsumowując – automat może być przyczyną zwiększonego spalania, szczególnie gdy mówimy o starszych konstrukcjach lub nieserwisowanych skrzyniach. Jednak w nowoczesnych pojazdach różnice są coraz mniejsze, a przy spokojnej jeździe i sprawnym układzie przeniesienia napędu automatyczna skrzynia może być równie, a czasem nawet bardziej oszczędna niż manualna. Kluczem jest stan techniczny przekładni, regularny serwis oraz umiejętność korzystania z jej potencjału w codziennej eksploatacji.
