Automatyczna skrzynia biegów i silnik tworzą zgrany zespół, który musi działać w pełnej harmonii, aby pojazd poruszał się płynnie, dynamicznie i bezpiecznie. Choć oba te układy są od siebie oddzielone mechanicznie i elektronicznie, ich współpraca jest na tyle bliska, że awaria jednego może wpłynąć na kondycję drugiego. Pytanie, czy awaria automatu może uszkodzić silnik, nie jest więc bezzasadne. W rzeczywistości istnieje wiele scenariuszy, w których niesprawna przekładnia może bezpośrednio lub pośrednio doprowadzić do poważnych problemów z jednostką napędową.
Jednym z najczęstszych mechanizmów takiego powiązania jest przegrzanie. Automatyczna skrzynia biegów generuje duże ilości ciepła podczas pracy, a w wielu konstrukcjach układ chłodzenia skrzyni połączony jest z układem chłodzenia silnika. Jeśli dojdzie do awarii chłodnicy oleju przekładniowego, może nastąpić wzrost temperatury cieczy chłodzącej silnik, co prowadzi do jego przegrzania. Z czasem może dojść do uszkodzenia uszczelki pod głowicą, odkształcenia elementów aluminiowych lub nawet zatarcia jednostki napędowej. Co gorsza, objawy takiego procesu mogą pojawiać się stopniowo, przez co kierowca przez dłuższy czas nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia.
Kolejnym istotnym czynnikiem jest nieprawidłowe sterowanie momentem obrotowym. Automatyczna skrzynia, szczególnie ta sterowana elektronicznie, ma wpływ na to, jak silnik reaguje na polecenia kierowcy. W przypadku usterki mechatroniki lub czujników położenia biegu może dojść do sytuacji, w której komputer silnika otrzymuje błędne dane. Przykładem jest moment, w którym skrzynia nie przekazuje informacji o aktualnym przełożeniu, a silnik próbuje dostosować się do nieistniejącej sytuacji. Takie zakłócenia mogą prowadzić do pracy na niewłaściwym zakresie obrotów, przeciążenia wału korbowego lub niekontrolowanego szarpania, co z czasem skutkuje nadmiernym zużyciem poduszek silnika, łańcucha rozrządu, a nawet samego układu korbowo-tłokowego.
Niebezpieczne mogą być również sytuacje, w których skrzynia nieprawidłowo reaguje na zmianę biegu, np. włącza zbyt niskie przełożenie przy wysokiej prędkości. W takim przypadku silnik może gwałtownie wejść na bardzo wysokie obroty, przekraczając bezpieczny zakres pracy. Choć nowoczesne jednostki napędowe mają zabezpieczenia przed przeobracaniem, nie zawsze są one w stanie zapobiec skutkom takiej sytuacji, szczególnie jeśli problem powtarza się wielokrotnie lub występuje przy dużym obciążeniu. Konsekwencje mogą obejmować uszkodzenie zaworów, popychaczy, panewek, a w skrajnym przypadku nawet pęknięcie wału korbowego.
Nie należy również zapominać o konwerterze momentu obrotowego. Jeśli ulegnie on uszkodzeniu i zacznie generować metaliczne opiłki, zanieczyszczenia te mogą trafić do wspólnego układu smarowania, jeśli chłodnica oleju skrzyni dzieli obieg z silnikiem. W takich przypadkach z pozoru niewielka usterka może przerodzić się w lawinę problemów, których skutkiem będzie konieczność remontu zarówno skrzyni, jak i jednostki napędowej.
Istnieją również sytuacje, w których niesprawna skrzynia wpływa na sposób prowadzenia pojazdu, a tym samym pośrednio zagraża silnikowi. Gdy skrzynia przeciąga biegi, silnik pracuje zbyt długo na wysokich obrotach, co zwiększa zużycie paliwa, oleju i elementów ciernych. Zbyt długie jazdy w trybie awaryjnym, na jednym przełożeniu, obciążają nie tylko skrzynię, ale również układ wydechowy, turbosprężarkę, a w pojazdach z filtrem cząstek stałych – również sam filtr, który w takich warunkach nie ma szansy na prawidłową regenerację.
Podsumowując, choć skrzynia biegów i silnik to dwa odrębne układy, ich wzajemne powiązania są na tyle istotne, że awaria jednego z nich może doprowadzić do uszkodzenia drugiego. Szczególnie w nowoczesnych pojazdach, gdzie oba układy współpracują za pośrednictwem komputerów i magistral danych, nie można ignorować objawów pochodzących z przekładni. W razie wątpliwości należy jak najszybciej przeprowadzić diagnostykę obu układów i zlokalizować źródło problemu. Szybka reakcja to nie tylko oszczędność pieniędzy, ale przede wszystkim ochrona przed nieprzewidzianym unieruchomieniem pojazdu i koniecznością wykonania kosztownych napraw obu kluczowych podzespołów.
