Intercooler, czyli chłodnica powietrza doładowującego, to kluczowy element układu dolotowego w silnikach turbodoładowanych. Jego głównym zadaniem jest schładzanie powietrza sprężonego przez turbosprężarkę, zanim trafi ono do cylindrów. Chłodniejsze powietrze jest gęstsze, zawiera więcej tlenu i pozwala uzyskać wyższą moc oraz sprawniejsze spalanie. Jednak w praktyce, zwłaszcza w starszych lub mocno eksploatowanych silnikach, intercooler może ulec zanieczyszczeniu olejem. Czy jest możliwe, by doszło do jego zapchania i jakie są tego skutki?
Do zapchania intercoolera olejem dochodzi najczęściej wtedy, gdy turbosprężarka zaczyna przepuszczać olej do układu dolotowego. Przyczyną może być zużycie uszczelnień, łożysk lub przegrzewanie turbo. Olej dostający się do przewodów dolotowych osadza się na ściankach intercoolera, stopniowo tworząc warstwę zanieczyszczeń. Z biegiem czasu, zwłaszcza przy dużych przebiegach lub intensywnej eksploatacji, ilość oleju może być na tyle duża, że zaczyna ograniczać przepływ powietrza przez chłodnicę.
Zapchany olejem intercooler objawia się przede wszystkim spadkiem mocy silnika. Ograniczony przepływ powietrza oznacza, że do cylindrów trafia mniej tlenu, a mieszanka paliwowo-powietrzna staje się mniej wydajna. Kierowca może zauważyć ospałą reakcję na gaz, gorsze przyspieszanie, a nawet falowanie obrotów na biegu jałowym. W skrajnych przypadkach silnik może mieć trudności z utrzymaniem pracy na wysokich obrotach, a turbo szybciej się zużywa, próbując zrekompensować straty ciśnienia.
Obecność oleju w intercoolerze może również prowadzić do powstawania nagaru na zaworach dolotowych i tłokach, co z czasem skutkuje dalszym spadkiem osiągów i zwiększonym zużyciem paliwa. Dodatkowo, przy gwałtownym przyspieszaniu, nagromadzony olej może zostać zassany do cylindrów, powodując chwilowe dymienie z wydechu (najczęściej na niebiesko) oraz ryzyko spalania stukowego.
Warto zaznaczyć, że sam intercooler raczej nie ulegnie całkowitemu zapchaniu w taki sposób, by całkowicie uniemożliwić przepływ powietrza. Zanieczyszczenia olejowe stopniowo ograniczają jego wydajność, prowadząc do mniej wydajnego chłodzenia i spadku mocy. W ekstremalnych przypadkach, zwłaszcza w silnikach z dużymi wyciekami oleju, może dojść do zjawiska tzw. „runaway diesel” – silnik zaczyna spalać olej zamiast paliwa, co grozi jego zatarciem.
Jeśli zauważysz spadek mocy, dymienie z wydechu, obecność oleju w przewodach dolotowych lub nagromadzenie oleju w intercoolerze, koniecznie sprawdź stan turbosprężarki i rozważ czyszczenie lub wymianę intercoolera. Regularna kontrola i konserwacja układu dolotowego pozwala uniknąć poważnych awarii i zapewnia pełną sprawność silnika z turbo.
