Wielu kierowców, szczególnie zimą, zastanawia się, czy warto ruszać od razu po uruchomieniu silnika, czy może lepiej odczekać chwilę, zanim wprowadzi się auto w ruch. W przypadku samochodów wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów to pytanie nabiera dodatkowego znaczenia, ponieważ przekładnia ta pracuje w oparciu o ciśnienie oleju, który musi osiągnąć odpowiednią temperaturę i lepkość, by prawidłowo spełniać swoje funkcje. Zaniedbanie tego aspektu może nie tylko wpłynąć na komfort jazdy, ale również na trwałość elementów przekładni.
Po uruchomieniu silnika olej w automatycznej skrzyni biegów wciąż znajduje się w stanie spoczynku i ma temperaturę otoczenia. Gdy jest zimno, jego lepkość znacznie się zwiększa, co oznacza, że porusza się wolniej i mniej efektywnie dociera do wszystkich zakamarków układu. Dopóki olej nie osiągnie odpowiedniego poziomu płynności, elementy przekładni nie są należycie smarowane i chłodzone. W tym czasie skrzynia może działać z opóźnieniem, przełączać biegi w mniej płynny sposób lub wydawać nietypowe dźwięki. Takie objawy są naturalne i mijają po kilku minutach jazdy, jednak mogą stanowić sygnał ostrzegawczy, jeśli są ignorowane i pojawiają się regularnie.
Ruszanie bezpośrednio po uruchomieniu silnika nie jest samo w sobie błędem, o ile kierowca nie wymaga od pojazdu natychmiastowej pełnej wydajności. Spokojna jazda na niskich obrotach, unikanie nagłych przyspieszeń oraz gwałtownych manewrów pozwalają skrzyni biegów osiągnąć optymalną temperaturę pracy w naturalny sposób. W ten sposób olej powoli rozprowadza się po wszystkich kanałach i kanałikach, smarując przekładnie planetarne, sprzęgła oraz inne ruchome elementy. Taka forma rozgrzewania jest bezpieczna i zalecana przez większość producentów, ponieważ nadmierne nagrzewanie pojazdu na postoju nie przynosi znaczących korzyści, a w niektórych przypadkach może być nawet szkodliwe.
Problem pojawia się wówczas, gdy kierowca po uruchomieniu silnika od razu zaczyna dynamiczną jazdę, przyspiesza gwałtownie lub porusza się z dużą prędkością. W takich warunkach skrzynia biegów narażona jest na intensywną pracę, zanim jej układ smarowania osiągnie pełną sprawność. Może to prowadzić do szybszego zużycia tarcz sprzęgłowych, zaworów sterujących czy nawet samego oleju, który w stanie zimnym nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu ochrony. W dłuższej perspektywie taka praktyka może doprowadzić do spadku wydajności przekładni, a nawet do kosztownych awarii.
Nowoczesne skrzynie automatyczne wyposażone są w systemy zarządzające temperaturą oleju, a także w czujniki, które potrafią dostosować charakterystykę pracy do aktualnych warunków. Oznacza to, że komputer sterujący skrzynią może ograniczyć dostępność niektórych funkcji lub zmieniać biegi w sposób mniej agresywny, dopóki układ nie osiągnie odpowiednich parametrów. W samochodach wyposażonych w takie systemy ryzyko uszkodzenia przekładni w wyniku wczesnego ruszania jest znacznie mniejsze, choć nadal zaleca się delikatne obchodzenie się z pedałem gazu tuż po rozruchu.
Z punktu widzenia codziennej eksploatacji najlepszym rozwiązaniem jest rozpoczęcie jazdy bez zbędnej zwłoki, ale z zachowaniem ostrożności i spokojnego tempa. Kilkuminutowa jazda w łagodnych warunkach pozwala zarówno silnikowi, jak i skrzyni biegów osiągnąć odpowiednią temperaturę pracy, co przekłada się na ich długowieczność i bezawaryjność. Należy przy tym pamiętać, że każda skrzynia ma swoją specyfikę i warto zapoznać się z zaleceniami producenta dotyczącymi eksploatacji w niskich temperaturach.
Podsumowując, jazda bezpośrednio po uruchomieniu silnika nie szkodzi przekładni automatycznej, o ile odbywa się w sposób umiarkowany i spokojny. Kluczowe jest unikanie gwałtownych przyspieszeń oraz dawanie skrzyni czasu na osiągnięcie pełnej sprawności. Dzięki temu można znacząco ograniczyć zużycie elementów wewnętrznych, poprawić komfort jazdy oraz uniknąć kosztownych napraw w przyszłości.
