Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że przegub homokinetyczny, zamknięty w solidnej obudowie i ukryty pod pojazdem, nie jest szczególnie narażony na uszkodzenia związane z jazdą po nierównej nawierzchni. Jednak rzeczywistość pokazuje, że częsta jazda po drogach pełnych dziur, nierówności, kolein i krawężników może mieć bezpośredni wpływ na stan techniczny przegubów, zarówno tych zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Choć nie zawsze prowadzi to do natychmiastowej awarii, to systematyczne przeciążenia, drgania i skrajne pozycje zawieszenia z czasem przyspieszają zużycie tych precyzyjnych elementów.
Przede wszystkim należy pamiętać, że przegub homokinetyczny pracuje w określonym zakresie kąta, który zmienia się w zależności od skrętu kół oraz ugięcia zawieszenia. Kiedy koło wpada w dziurę lub odbija się od krawędzi, dochodzi do nagłego przesunięcia i zmiany kąta pracy przegubu. Jeśli takie zdarzenia powtarzają się często, smar wewnątrz przegubu może nie nadążać za szybkim przemieszczaniem się elementów, co prowadzi do miejscowego tarcia metal o metal i stopniowego wycierania powierzchni roboczych.
Kolejną istotną kwestią jest wpływ wstrząsów i uderzeń na stan manżety przegubu. Ten elastyczny element wykonany z gumy lub tworzywa ma za zadanie chronić wnętrze przegubu przed wodą, kurzem, błotem oraz utrzymać smar na miejscu. Podczas dynamicznej jazdy po nierównościach manżeta podlega naprężeniom i odkształceniom. Jeśli dojdzie do jej pęknięcia, rozerwania lub zsunięcia się z mocowania, przegub bardzo szybko traci smar, a jednocześnie zaczyna wciągać zanieczyszczenia. W takiej sytuacji uszkodzenie przegubu może nastąpić w ciągu kilkudziesięciu kilometrów jazdy.
Nie bez znaczenia pozostaje również wpływ drgań i wibracji na łączenia przegubu z piastą oraz z półosią. Dziury i koleiny wywołują impulsy obciążeniowe, które mogą powodować poluzowanie się pierścienia zabezpieczającego przegub lub wybicie jego końcówki z gniazda. Z czasem może dojść do powstawania luzów, a nawet do sytuacji, w której przegub wysunie się podczas jazdy, co skutkuje utratą napędu i zagrożeniem dla bezpieczeństwa.
Warto wspomnieć także o tym, że dynamiczne uderzenia w nawierzchnię powodują dodatkowe przeciążenia całego zawieszenia, co przekłada się na szybsze zużycie innych elementów współpracujących z przegubem – łożysk, sworzni czy tulei. To z kolei może sprawić, że przegub będzie pracował pod złym kątem, mimo że sam nie uległ jeszcze mechanicznemu uszkodzeniu. W takim układzie ryzyko powstawania hałasów, wibracji i przyspieszonego zużycia wzrasta znacząco.
Zniszczenie przegubu z powodu jazdy po dziurach może więc nie mieć formy nagłej awarii, ale będzie skutkiem stopniowego pogarszania się warunków pracy. Często pierwsze objawy są bagatelizowane – lekkie stuki przy skręcie, delikatne szarpnięcia przy ruszaniu, ledwo słyszalne zgrzyty. Dopiero po czasie okazuje się, że przegub jest na granicy zużycia, a jego dalsza eksploatacja grozi poważniejszą usterką.
Podsumowując – jazda po dziurach może realnie wpłynąć na stan przegubów, zwłaszcza jeśli łączy się z ogólnym zaniedbaniem układu zawieszenia i brakiem regularnych kontroli. Przeciążenia, wibracje, uszkodzenia manżet i zaburzenia kąta pracy przegubu to czynniki, które powiązane są bezpośrednio z nierówną nawierzchnią. Dlatego warto kontrolować stan gumowych osłon, nasłuchiwać niepokojących dźwięków i reagować na wszelkie objawy, które mogą wskazywać na problem z układem napędowym. Tylko w ten sposób można zapobiec poważniejszym awariom wynikającym z pozornie „niewinnej” jazdy po dziurawej drodze.
